در یک فضای منطقی این که امور چگونه اند و چه باید کرد در حیطه ی قضاوت فردی ما قرار دارد و نمی توانیم از این مسئولیت شانه خالی کنیم. آیا هر فرد نباید مسئول آنچه برایش اتفاق می افتد باشد؟ چرا باید دیگران مأمور نفوذ و تأثیر در زندگی فرد باشند؟ دیدگاهی از توسعه، که خرد انسان و توانمندی های او را دارای نقشی تعیین کننده می داند، بر نقش آفرینی و مسئولیت و داوری افراد استوار است. در این دیدگاه انسان فردی است نقش آفرین نه منفعل و نقش پذیر و خود او بر کرسی تصمیم سازی و داوری می نشیند. حال و آینده ای را که به هر دلیل برایش مطلوب و ارزشمند است تعیین، و برای رسیدن به آن تلاش می کند. در این منظر انسان ها افرادی منفعل نیستند که، در خوشبینانه ترین حالت، از دستاوردهای برنامه های توسعه ای برخوردار شوند که دیوان سالاران، فن سالاران و مقامات سیاسی اقتصادی به روش بالا به پایین برای آن ها تهیه کرده اند. در نگرش توسعه ی مردمی، افراد آزاد و مسئول اند و با حضور فعال در تمامی مراحل فرایند توسعه سرنوشت خویش را چنان که می خواهند رقم می زنند.