کتاب پادشاهی گشتاسب رزم رستم و اسفندیار
نویسنده:
ابوالقاسم فردوسی
معرفی کتاب پادشاهی گشتاسب رزم رستم و اسفندیار
خطبه آغاز داستان رزم رستم و اسفندیار یکی از براعت استهلال های زیبا و پرمعنای داستان های شاهنامه است، هم گویای حال شاعر و کیفیت زندگانی مادّی اوست و هم بازگوینده فرجام یکی از غم انگیزترین داستانهای این حماسه عظیم، می گوید بهاران است و از کوهساران بوی می و مشک به مشام می رسد، زمین پرجوشش است از سر برکشیدن رستینها و هوا پرخروش است از بانگ رعد. خوشا حال آنکس که درم و نقل و نبید دارد و با کشتن گوسفندی از گوشت آن بهره مند می شود. خوان من از این نعمت ها تهیست، خرّم آنکس که از آن ها بهره مند است و بر مردم مستمند جای بخشش دارد. سپس بار دیگر به وصف بهاران و غرّش تندر و درخشش برق و نوای هزار دستان و رنگ و بوی گل می پردازد و با باریکی و ظرافت تمام از نغمه هزار آوا که شادیبخش و روحنوازست به ناله های زار از مرگ اسفندیار و از غرش تندر که هراس انگیز و ترس آور است به فریاد رستم از بیداد اسفندیار تعبیر می کند. داستان رزم رستم و اسفندیار شاهکار داستانهای رزمی شاهنامه است و اوج هنر سخنسرائی فردوسی و قدرت او در توصیفهای گوناگون و در آن همه جهات کمال و تمامیت حماسه سرائی رعایت شده است. در داستان های پیش دیدیم که جنگاوری و هنرهای رستم، این جهان پهلوان بزرگ را فردوسی در جنگ با اشکبوس و رزم با کاموس و پیکار با خاقان چین و نبرد با فولادوند به حدّ کمال رسانید. از آن پس رستم در جنگ یازده رخ حضور نداشت و در جنگ بزرگ کیخسرو، شاه تنها از نظرها و تجارب جنگی او سود می برد و جنگهای فرعی به او رجوع می شد، خود شاه فرماندهی کشور را همه جا برعهده گرفته بود. سالیان دراز در پادشاهی لهراسپ و پسرش گشتاسپ با پیمان و عهدنامه و منشور آزادی که از کیخسرو گرفته بود، دیگر به دربار نمی آمد و در جنگها به عنوان پهلوان بزرگ شرکت نمی کرد و روزگار را گاه به شکار و زمانی به مهمانداری از شاه ایران به سر می آورد.
درباره ابوالقاسم فردوسی
ابوالقاسم فردوسی طوسی (زادهٔ ۳۲۹ هجری قمری – درگذشتهٔ ۴۱۶ هجری قمری، در طوس خراسان)، شاعر حماسه‌سرای ایرانی و سرایندهٔ شاهنامه، حماسهٔ ملی ایران، است. برخی فردوسی را بزرگ‌ترین سرایندهٔ پارسی‌گو دانسته‌اند که از شهرت جهانی برخوردار است. فردوسی را حکیم سخن و حکیم طوس گویند.
پژوهشگران سرودن شاهنامه را برپایهٔ شاهنامهٔ ابومنصوری از زمان سی سالگی فردوسی می‌دانند. تنها سروده‌ای که روشن شده از اوست، خود شاهنامه است. شاهنامه پرآوازه‌ترین سرودهٔ فردوسی و یکی از بزرگ‌ترین نوشته‌های ادبیات کهن پارسی است. فردوسی شاهنامه را در ۳۸۴ ه.ق، سه سال پیش از برتخت‌نشستن محمود، به‌پایان برد و در ۲۵ اسفند ۴۰۰ ه.ق برابر با ۸ مارس ۱۰۱۰ م، در هفتاد و یک سالگی، تحریر دوم را به انجام رساند. سروده‌های دیگری نیز به فردوسی منتسب شده‌اند، که بیشترشان بی‌پایه هستند. نامورترین آن‌ها به صورت مثنوی به نام یوسف و زلیخا است. سرودهٔ دیگری که از فردوسی دانسته شده، هجونامه‌ای در نکوهش سلطان محمود غزنوی است. برابر کتابشناسی فردوسی و شاهنامه، گردآوری ایرج افشار، با به‌شمارآوردن سروده‌های منسوب به فردوسی مانند یوسف و زلیخا تا سال ۱۳۸۵، تعداد ۵۹۴۲ اثر گوناگون در این سال‌ها نوشته شده‌است.
فردوسی دهقان و دهقان‌زاده بود. او آغاز زندگی را در روزگار سامانیان و هم‌زمان با جنبش استقلال‌خواهی و هویت‌طلبی در میان ایرانیان سپری کرد. شاهان سامانی با پشتیبانی از زبان فارسی، عصری درخشان را برای پرورش زبان و اندیشهٔ ایرانی آماده ساختند و فردوسی در هنر سخنوری آشکارا وامدار گذشتگان خویش و همهٔ آنانی است که در سده‌های سوم و چهارم هجری، زبان فارسی را به اوج رساندند و او با بهره‌گیری از آن سرمایه، توانست مطالب خود را چنین درخشان بپردازد. در نگاهی کلی دربارهٔ دانش و آموخته‌های فردوسی می‌توان گفت او زبان عربی می‌دانست، اما در نثر و نظم عرب چیرگی نداشت. او پهلوی‌خوانی را به‌طور روان و پیشرفته نمی‌دانست، اما به‌گونهٔ مقدماتی مفهوم آن را دریافت می‌کرد. به‌هرروی، در شاهنامه هیچ نشانه‌ای دربارهٔ پهلوی‌دانی او نیست.
پژوهشگران سرودن شاهنامه را برپایهٔ شاهنامهٔ ابومنصوری از زمان سی سالگی فردوسی می‌دانند. تنها سروده‌ای که روشن شده از اوست، خود شاهنامه است. شاهنامه پرآوازه‌ترین سرودهٔ فردوسی و یکی از بزرگ‌ترین نوشته‌های ادبیات کهن پارسی است. فردوسی شاهنامه را در ۳۸۴ ه.ق، سه سال پیش از برتخت‌نشستن محمود، به‌پایان برد و در ۲۵ اسفند ۴۰۰ ه.ق برابر با ۸ مارس ۱۰۱۰ م، در هفتاد و یک سالگی، تحریر دوم را به انجام رساند. سروده‌های دیگری نیز به فردوسی منتسب شده‌اند، که بیشترشان بی‌پایه هستند. نامورترین آن‌ها به صورت مثنوی به نام یوسف و زلیخا است. سرودهٔ دیگری که از فردوسی دانسته شده، هجونامه‌ای در نکوهش سلطان محمود غزنوی است. برابر کتابشناسی فردوسی و شاهنامه، گردآوری ایرج افشار، با به‌شمارآوردن سروده‌های منسوب به فردوسی مانند یوسف و زلیخا تا سال ۱۳۸۵، تعداد ۵۹۴۲ اثر گوناگون در این سال‌ها نوشته شده‌است.
فردوسی دهقان و دهقان‌زاده بود. او آغاز زندگی را در روزگار سامانیان و هم‌زمان با جنبش استقلال‌خواهی و هویت‌طلبی در میان ایرانیان سپری کرد. شاهان سامانی با پشتیبانی از زبان فارسی، عصری درخشان را برای پرورش زبان و اندیشهٔ ایرانی آماده ساختند و فردوسی در هنر سخنوری آشکارا وامدار گذشتگان خویش و همهٔ آنانی است که در سده‌های سوم و چهارم هجری، زبان فارسی را به اوج رساندند و او با بهره‌گیری از آن سرمایه، توانست مطالب خود را چنین درخشان بپردازد. در نگاهی کلی دربارهٔ دانش و آموخته‌های فردوسی می‌توان گفت او زبان عربی می‌دانست، اما در نثر و نظم عرب چیرگی نداشت. او پهلوی‌خوانی را به‌طور روان و پیشرفته نمی‌دانست، اما به‌گونهٔ مقدماتی مفهوم آن را دریافت می‌کرد. به‌هرروی، در شاهنامه هیچ نشانه‌ای دربارهٔ پهلوی‌دانی او نیست.
دسته بندی های کتاب پادشاهی گشتاسب رزم رستم و اسفندیار
مقالات مرتبط با کتاب پادشاهی گشتاسب رزم رستم و اسفندیار
آشنایی با 10 شاعر برجسته در ادبیات فارسی
ادامه مقالهمحصولات مرتبط با کتاب پادشاهی گشتاسب رزم رستم و اسفندیار
اولین نفری باشید که نظر خود را درباره "کتاب پادشاهی گشتاسب رزم رستم و اسفندیار" ثبت می‌کند