کتاب نگهبانان ایران نوشته‌ی ذبیح الله صفا، اثری تاریخی است که به شرح حوادث و اتفاقاتی می‌پردازد که در برهه‌ای از تاریخ بر سر ایران آمده است. این کتاب بخش سوم از کتاب دلیران جانباز محسوب می‌شود و به سرگذشت مدافعان ایران که پس از حمله‌ی مغول در برابر دشمنان ایستادگی کردند، تا زمان نادرشاه افشار اشاره دارد. کتاب در فصل‌هایی با عناوین «عقاب خوارزم»، «شیران هرات»، «مبارز آل مبارز»، «صوفی لشکر شکن»، «نجات‌بخش»، و «شاهین ابیورد» تقسیم‌بندی شده است. نویسنده در این اثر، به بیان روزهای خوش و بد، پیروزی‌ها و شکست‌هایی می‌پردازد که هر ملتی ناگزیر است آن‌ها را پشت سر بگذارد.
هدف اصلی نویسنده در این کتاب، صرفا نگارش تاریخ نیست، بلکه بیان احوال و ذکر روحیات مردم ایران در بحبوحه حوادث ناخوشایند تاریخی است. او می‌خواهد نشان دهد که چگونه ایرانیان در طول تاریخ، علی‌رغم مشکلات و حملات بیگانگان، از مرز و بوم خود پاسداری کرده‌اند.
صفا در این کتاب، پله‌به‌پله حوادثی را روایت می‌کند که بر سر مردم ایران آمده و کوشش‌های دلاورمردان ایرانی را برای حفظ استقلال کشور به تصویر می‌کشد. او معتقد است که قصد نهایی و نهانی جامعه ایران در تمام این مدت، نگهبانی از تاج و تخت کیانی و حفظ استقلال کشور بوده است. یکی از نکات مهم این کتاب، استناد داستان‌های قهرمانی به منابع معتبر فارسی و عربی است. این داستان‌ها بخش‌های مهمی از تاریخ سیاسی، نظامی و اجتماعی ایران را نشان می‌دهند و بیانگر روحیه قدرتمند جوانان و دلاورمردان ایرانی هستند.
در مجموع، کتاب نگهبانان ایران اثری ارزشمند در حوزه‌ی تاریخ ایران است که با نگاهی متفاوت، به بیان مقاومت‌ها و ایستادگی‌های ایرانیان در برابر حوادث تلخ تاریخی می‌پردازد. این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ ایران و کسانی که می‌خواهند درک بهتر و تازه‌تری از روحیه و منش ایرانیان در گذر تاریخ به دست آورند، خواندنی و آموزنده است.
کتاب نگهبانان ایران
جامی(مصدق)
ذبیح الله صفا
