کتاب گاندی چه می گوید

کتاب «گاندی چه می‌گوید» با زیر عنوان «در باب خشونت‌پرهیزی، مقاومت و شجاعت» اثر نورمن جی. فینکلشتاین، یک بررسی تفکر برانگیز از فلسفه‌ی مقاومت مهاتما گاندی است که به‌ویژه بر دیدگاه‌های او درباره‌ی خشونت‌پرهیزی و نقش آن در جنبش‌های مقاومت تمرکز دارد. فینکلشتاین که به‌خاطر آثار انتقادی‌اش در مورد جنگ اسرائیل و فلسطین شناخته می‌شود، در این کتاب توجه خود را گاندی معطوف می‌کند تا جوهر آموزه‌های او و ارتباط آن‌ها با اعتراضات معاصر برای عدالت و دموکراسی را توضیح دهد.
کتاب با به چالش کشیدن باورهای غلط رایج درباره‌ی گاندی آغاز می‌شود؛ به این نحو که او را نه به عنوان یک شخصیت مقدس و معصوم، بلکه به عنوان یک استراتژیست عملی معرفی می‌کند که ایده‌هایش در طول زمان تکامل یافته است. فینکلشتاین سخنان و نوشته‌های گاندی را با دقت تحلیل می‌کند و رهبری را به ما معرفی می‌کند که صلح‌طلب، به معنای مطلق آن، نبود، بلکه به قدرت کنش غیرخشونت‌آمیز به‌عنوان ابزاری نیرومند برای مبارزه‌ی سیاسی اعتقاد داشت. به عقیده‌ی نویسنده، خشونت‌پرهیزی گاندی در جهت مقاومت منفعلانه یا صرفا یک ارزش اخلاقی نبوده است، در عوض، گاندی خشونت‌پرهیزی را یک روش حساب‌شده برای دستیابی به اهداف سیاسی در نظر گرفته بود و اتفاقا در مقابل ظلم، گاندی، انفعال ناشی از بزدلی را گناهی بزرگتر از تجاوز می‌دانست. همچنین، فینکلشتاین اشاره می‌کند که رویکرد گاندی اساسا در جهت متقاعد کردن مردم به پذیرش ایده‌های جدید نبود، بلکه بسیج‌کردن آن‌ها برای عمل به آنچه قبلا به عنوان عمل درست پذیرفته بودند، بود. نویسنده به نقض‌های رویکرد گاندی نیز می‌پردازد و همچنین اصول او را در نسبت با جنبش‌های مدرن بررسی می‌کند. فینکلشتاین شباهت‌هایی بین تاکتیک‌های مبارزاتی گاندی و تاکتیک‌هایی که در بهار عربی، تسخیر وال استریت و سایر انقلاب‌های اخیر به‌کاررفته است، ترسیم می‌کند.
نویسنده در سرتاسر کتاب با قلمی روان و واضح می‌نویسد. وی در مواقع لزوم از نقد گاندی ابایی ندارد، اما ارزش ماندگار دیدگاه گاندی را برای کسانی که در دنیای اغلب خشونت‌آمیز برای عدالت می‌جنگند، برجسته می‌کند. قابل ذکر است که «گاندی چه می‌گوید» فینکلشتاین جایگاه ارزشمندی در گفتمان مقاومت غیرخشونت‌آمیز به خود اختصاص داده است.