«تکامل: نظریه ای همچنان در بحران» نوشته‌ی مایکل دنتون اثری پیشگامانه است که پارادایم سنتی تکامل داروینی را به چالش می‌کشد و نقدی تحریک‌آمیز از نظریه‌ی تکاملی مدرن ارائه می‌دهد. این کتاب تأثیرگذار که ابتدا در سال 1986 منتشر شد، بحث و جدل گسترده‌ای را در جامعه‌ی علمی و فراتر از آن برانگیخت.
این کتاب کفایت تکامل داروینی را به‌عنوان توضیحی جامع برای تنوع و پیچیدگی حیات روی زمین زیر سوال می‌برد. مایکل دنتون، زیست‌شناس مولکولی و بیوشیمی‌دان، از بینش‌هایی از حوزه‌های مختلف علوم، از جمله زیست‌شناسی، دیرینه‌شناسی، ژنتیک و بیوشیمی بهره می‌برد تا روایت مرسوم تکامل را به چالش بکشد و دیدگاهی جایگزین درباره منشاء و توسعه‌ی حیات ارائه دهد. یکی از بحث‌های اصلی کتاب این است که مدل داروینی تغییر تدریجی و فزاینده از طریق انتخاب طبیعی نمی‌تواند برخی از ویژگی‌های کلیدی پیچیدگی بیولوژیکی را توضیح دهد. دنتون نمونه‌هایی از پیچیدگی غیرقابل کاهش، مانند سیستم‌های مولکولی پیچیده موجود در سلول‌های زنده را به عنوان شواهدی در برابر مکانیسم تدریجی پیشنهاد شده توسط داروین برجسته می‌کند. او استدلال می‌کند که این ساختارهای پیچیده نمی‌توانند از طریق یک سری مراحل کوچک و افزایشی تکامل یافته باشند، و پیشنهاد می‌کند که توضیحات جایگزین، مانند طراحی هوشمند، ممکن است قابل‌قبول‌تر باشد. کتاب سابقه‌ی فسیلی را ناقص و ناسازگار با پیش‌بینی‌های تکامل داروینی نقد می‌کند. دنتون استدلال می‌کند که ظهور ناگهانی اشکال پیچیده‌ی حیات در پیشینه‌های فسیلی، معروف به انفجار کامبرین، دیدگاه تدریجی تکامل را به چالش می‌کشد و احتمال وجود مکانیسم‌های دیگری را پیشنهاد می‌کند. او همچنین مفهوم همسانی را زیر سوال می‌برد، که پیشنهاد می‌کند ساختارهای مشابه در ارگانیسم‌های مختلف شواهدی از اصل و نسب مشترک هستند، و به مواردی اشاره می‌کند که ساختارهای همولوگ از مسیرهای رشدی متفاوت ناشی می‌شوند. این کتاب علاوه بر نقد تکامل داروینی، نظریه‌های جایگزین تکامل، مانند تعادل نقطه‌گذاری شده و ساختارگرایی را بررسی می‌کند که دیدگاه‌های متفاوتی در مورد مکانیسم‌های محرک تغییر تکاملی ارائه می‌دهد. دنتون استدلال می‌کند که این مدل‌های جایگزین بینش‌های ارزشمندی را در مورد الگوها و فرآیندهای تکامل ارائه می‌دهند و انحصار داروینیسم را در جامعه‌ی علمی به چالش می‌کشند.
در پایان، «تکامل: نظریه‌ای همچنان در بحران» یک کاوش فکری و برانگیزاننده در مورد نقاط قوت و محدودیت‌های نظریه‌ی تکاملی مدرن است. تحلیل دقیق و رویکرد میان‌رشته‌ای مایکل دنتون، خوانندگان را به تجدیدنظر در مفروضات خود در مورد ماهیت زندگی و مکانیسم‌های تکامل دعوت می‌کند. چه دانشمند، یک فیلسوف، یا صرفا یک خواننده کنجکاو و علاقه‌مند به مسائل بزرگ هستی باشید، این کتاب دیدگاهی قانع‌کننده و روشنگر در مورد بحث‌های جاری پیرامون منشاء و توسعه‌ی حیات بر روی زمین ارائه می‌دهد.
کتاب تکامل
هرمس
مایکل دنتون
نشر کتاب پارسه
پارسیک
