میثم تمّار، فرزند یحیی و اهل سرزمین «نهروان»، منطقه ای میان عراق و ایران بود. بعضی او را ایرانی و از مردمان فارس دانسته اند. به او «ابو سالم» هم می گفتند. لقب «تمّار (خرما فروش)» را هم از آن جهت به او می گفتند، که در کوفه خرما فروش بود.
ابتدا، غلام زنی از طایفه «بنی اسد» بود. علی پسر ابی طالب او را از آن زن خرید و آزادش کرد؛ که بعد از آن از یاران و شاگردان علی شد. همچنین وی از اصحاب پیامبر اسلام به شمار آمده است. هرچند از جزئیات زندگی او درسال های نخستین حیاتش و در روزگار صدر اسلام، اطلاع مبسوطی در دست نیست.