جایزه نوبل ادبیات
Nobel Prize in Literature
جایزه ی نوبل ادبیات (Nobel Prize in Literature) یکی از پنج جایزه ی نوبل و یکی از معروف ترین جوایز ادبی است و هر سال به نویسنده ای داده می شود که به گفته ی آلفرد نوبل، برجسته ترین اثر با گرایش آرمان خواهانه را نوشته باشد.
منظور از «اثر»، معمولا مجموعه ی کارهای نویسنده است، اگرچه گاه در متن مربوط به جایزه از آثار مشخص نیز نام برده شده است.
بر اساس وصیت نامه ی آلفرد نوبل، این جایزه هر سال باید به کسی اعطا شود که «در حوزه ی ادبیات، برجسته ترین مجموعه آثار را در جهتی آرمانی یا ایده آل» خلق کرده باشد.
آکادمی سوئد برنده را تعیین می کند و در اوایل اکتبر هر سال، آن را اعلام می دارد.
خرید کتاب ها و رمان های برندگان جایزه نوبل ادبیات
هان کانگ
(Han Kang)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2024
برای نثر به شدت شاعرانه‌ای که با آسیب‌های تاریخی می‌پردازد و شکنندگی زندگی بشری را آشکار می‌کند
یون فوسه
(Jon Fosse)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2023
برای نمایشنامه‌ها و نثرهای بدیع او که صدای ناگفتنی‌ها را می‌دهد
آنی ارنو
(Annie Ernaux)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2022
برای شجاعت و تیزهوشی واقع‌بینانه‌ای که به واسطه آن ریشه‌ها، بیگانگی‌ها و محدودیت‌های جمعی حافظه شخصی را کشف می‌کند
عبدالرزاق گورنا
(Abdulrazak Gurnah)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2021
نفوذ سازش‌ناپذیر و دلسوزانه او در تاثیراث استعمار و سرنوشت پناهندگان در شکاف میان فرهنگ‌ها و قاره‌ها
لوییز گلیک
(Louise Glück)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2020
به خاطر «صدای شاعرانه» خاص خودش ، صدایی که «با زیبایی‌ای ساده زندگی فرد را جهان‌شمول می‌کند».
پیتر هاندکه
(Peter Handke)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2019
پتر هانتکه ۷۶ ساله دهه‌هاست که با آثار خود کارشناسان و خوانندگان ادبیات را به دو قطب متضاد تقسیم کرده است.
اولگا توکارچوک
(Olga Tokarczuk)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2018
تخیلی روایی که در کنار شوری همه‌جانبه پشت سر گذاشتن مرزها را همچون شکلی از زندگی به تصویر می‌کشد
کازوئو ایشی گورو
(Kazuo Ishiguro)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2017
ایشی گورو در رمان هایی با نیروی عاطفی بزرگ، از اعماق بی انتهای ارتباط های وهم‌آلود ما با دنیا پرده برمی‌دارد.
باب دیلن
(Bob Dylan)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2016
به دلیل خلق بیانات و عبارات شاعرانه ی جدید و بدیع در دل سنت های مرسومِ ترانه های بزرگ آمریکایی.
سوتلانا الکسیویچ
(Svetlana Alexievich)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2015
به دلیل نثر چندوجهی او که تجسم و یادبود دردها و رشادت های زمانه ی ماست.
پاتریک مودیانو
(Patrick Modiano)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2014
به دلیل هنر خاطره پردازی ای که مودیانو به وسیله ی آن، به غیرقابل درک ترین سرنوشت های انسانی پرداخته و پرده از زندگی و جهان تحت اشغال ]نازی ها[ برمی دارد.
آلیس مونرو
(Alice Munro)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2013
استاد بلامنازع داستان های کوتاه معاصر.
مو یان
(Mo Yan)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2012
مو یان با رئالیسم وهم آلود نثر خود، داستان های فولکلور، تاریخ و زمانه ی معاصر را در هم می آمیزد.
توماس ترانسترومر
(Tomas Tranströmer)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2011
به این دلیل که او از طریق خلق تصاویری پرجزئیات و شفاف، پنجره ای جدید رو به واقعیت باز می کند
ماریو وارگاس یوسا
(Mario Vargas Llosa)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2010
به دلیل طرح ریزی ساختارهای قدرت و خلق تصاویری نافذ از مقاومت ها، سرکشی ها و شکست های بشر.
هرتا مولر
(Herta Müller)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2009
هرتا مولر با استفاده از غنای شعر و صراحت نثر، دورنمای زندگی طردشدگان را به تصویر می کشد.
ژان ماری گوستاو لوکلزیو
(Jean-Marie Gustave Le Clézio)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2008
نویسنده ی سبک های جدید، ماجراجویی های شاعرانه و لذت های احساسی، کاشف بشریت در ماورای سلطه ی تمدن حاکم.
دوریس لسینگ
(Doris Lessing)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2007
لسینگ، حماسه سرای زندگی زنان است و با شک گرایی، حرارت و قوه ی خیال، تمدنی چندپاره را سوژه ی نقد موشکافانه ی خود کرده است.
اورهان پاموک
(Orhan Pamuk)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2006
پاموک در جست و جوی روح سودازده ی زادگاه خود، نمادهای جدیدی را برای تصادم و درهم آمیزش فرهنگ ها کشف کرده است.
هارولد پینتر
(Harold Pinter)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2005
هارولد پینتر در نمایشنامه هایش، پرده از پرتگاهِ پنهان شده در زیر حرف های بی ارزش روزمره برمی دارد و درِ اتاق های بسته ی ظلم و ستم را می گشاید.
جان مکسول کوتزی
(J. M. Coetzee)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2003
کوتزی در قالب هایی بی شمار، درگیری و مشارکت غافلگیرکننده ی بیگانگان و طردشدگان را به تصویر می کشد.
ایمره کرتیس
(Imre Kertész)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2002
به دلیل خلق آثاری که از تجارب شکننده ی بشر در برابر خودکامگی بی رحمانه ی تاریخ حمایت می کند.
وی اس نیپال
(V.S. Naipaul)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2001
به دلیل درهم آمیزش روایتی خردمندانه با مشاهده ای موشکافانه و مصون از انحراف در آثاری که مخاطب را وادار می سازد تا وجود سرگذشت هایی سرکوب شده را درک کند.
گائو شینگجیان
(Gao Xingjian)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2000
به دلیل مجموعه آثاری که دربردارنده ی صحت جهانی، حقایق تلخ و نبوغ زبانشناسانه هستند و راه های جدیدی را برای رمان ها و نمایشنامه های چینی باز کرده اند.
گونتر گراس
(Günter Grass)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1999
داستان های زندگی بخش و درعین حال سیاهِ گونتر گراس، جنبه های فراموش شده ی تاریخ را به تصویر می کشد.
ژوزه ساراماگو
(José Saramago)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1998
ساراماگو با خلق داستان هایی خیال انگیز، پرشور و طعنه آمیز، مکرراً ما را قادر می سازد تا دوباره، واقعیتی گریزان و بی ثبات را درک کنیم.
داریو فو
(Dario Fo)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1997
داریو فو، همانند دلقک ها و بذله گویان قرون وسطی، به ساختار قدرت تازیانه می زند و از شأن و آبروی ستم دیدگان دفاع می کند.
ویسواوا شیمبورسکا
(Wisława Szymborska)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1996
به دلیل اشعاری که با دقتی طعنه آمیز، به مفاهیم تاریخی و زیست شناسانه اجازه می دهد تا در واقعیت چندپاره ی زندگی بشر خود را مطرح سازند.
شیموس هینی
(Seamus Heaney)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1995
به دلیل آثاری با زیبایی شعرگونه و ژرفای اخلاقی که معجزات زندگی روزمره و خاطرات زنده ی گذشته را متعالی می کند.
کنزابورو اوئه
(Kenzaburō Ōe)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1994
کنزابورو اوئه با نیرویی شاعرانه، دنیایی خیالی خلق می کند که در آن، زندگی و اسطوره در هم می آمیزند تا تصویری بهت آور از مشکلات و گرفتاری های بشر امروز خلق کنند.
تونی موریسون
(Toni Morrison)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1993
تونی موریسون در رمان هایی که با نیروی خیال و تأثیرات شعرگونه شناخته می شوند، به جنبه ای مهم از واقعیت های زندگی آمریکایی جان می بخشد.
درک والکوت
(Derek Walcott)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1992
به دلیل خلق آثاری شعرگونه، بسیار روشن گرانه و با درک تاریخی که نتیجه ی تعهد و سرسپردگی به جامعه ای چندفرهنگی هستند.
نادین گوردیمر
(Nadine Gordimer)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1991
نادین گوردیمر از طریق نگارش حماسی و شکوهمند خود، خدمت بزرگی به انسانیت کرده است.
اکتاویو پاز
(Octavio Paz)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1990
به دلیل خلق آثاری با افق های گسترده که با هوش عاطفی و تمامیت بشردوستانه شناخته می شوند.
کامیلو خوسه سلا
(Camilo José Cela)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1989
به خاطر نثری غنی و متمرکز که با شور و احساسی متوازن، تصویری چالش برانگیز از آسیب پذیریِ انسان خلق می کند.
نجیب محفوظ
(Naguib Mahfouz)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1988
نجیب محفوظ از طریق آثاری با ریزبینی موشکافانه، واقع گرایی بی پرده و ابهامی احساس برانگیز، هنر رواییِ عربی ای خلق کرده که برای همه ی انسان ها مفید و کاربردی است.
جوزف برودسکی
(Joseph Brodsky)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1987
به دلیل تألیفاتی جامع که سرشار از صراحت فکر و نیروی شاعرانگی هستند.
کلود سیمون
(Claude Simon)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1985
که در رمان خود، خلاقیت شاعر و نقاش را با درک عمیق‌تری از زمان در به تصویر کشیدن وضعیت انسانی ترکیب می‌کند.
یاروسلاو سایفرت
(Jaroslav Seifert)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1984
به این دلیل که اشعار سرزنده و خلاقانه ی او، تصویری آزادی بخش از روحیه ی رام ناشدنی و انعطاف پذیر بشر ارائه می کند.
ویلیام گلدینگ
(William Golding)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1983
به این خاطر که رمان های او با صراحتِ هنرِ رواییِ واقع گرا، و گوناگونی و جهان شمول بودن اسطوره ها، اوضاع زندگی بشر در جهان امروز را نمایان می سازد.
گابریل گارسیا مارکز
(Gabriel García Márquez)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1982
به این خاطر که رمان ها و داستان های کوتاه او، موضوعات فانتزی و واقع گرایانه را در دنیایی خیالی و غنی درهم می آمیزد و منعکس کننده ی زندگی و مشکلات مردم یک قاره است.
الیاس کانتی
(Elias Canetti)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1981
به خاطر تألیفاتی که با بینشی وسیع، انبوهی از ایده و فکر و قدرتی هنرمندانه شناخته می شوند.
چسلاو میلوش
(Czesław Miłosz)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1980
با بینشی روشن و تسلیم ناپذیر، به زندگی بشر بی دفاع در دنیایی پرآشوب می پردازد.
ادیسه آس الیتیس
(Odysseas Elytis)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1979
به این خاطر که اشعار او، برخلاف تاریخ و پیشینه ی هنر یونان، با قدرت و بینشی روشن و خردمندانه، تقلای انسان مدرن را برای دستیابی به آزادی و خلاقیت به تصویر می کشد.
ایزاک باشویس سینگر
(Isaac Bashevis Singer)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1978
به خاطر هنر روایی پرشور او که ریشه در سنت های فرهنگی لهستانی-یهودی دارد و به شرایط جهان شمول زندگی بشر می پردازد.
سال بلو
(Saul Bellow)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1976
به دلیل درک کردن انسان ها و تحلیل دقیق و ریزبینانه ی فرهنگ معاصر که در آثارش در هم آمیخته شده اند.
هاینریش بل
(Heinrich Böll)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1972
به خاطر آثارش که از طریق درهم آمیزش بینشی وسیع از زمانه ی خود و مهارتی تیزبینانه در شخصیت پردازی، در احیای ادبیات آلمان نقش داشته است.
پابلو نرودا
(Pablo Neruda)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1971
به دلیل اشعاری که با تأثیرگذاریِ نیرویی باطنی، به سرنوشت و رویاهای مردم یک قاره جان می بخشد.
الکساندر سولژنیتسن
(Aleksandr Solzhenitsyn)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1970
به خاطر نیرویی اخلاق گرا که از طریق آن، آداب و سنن حیاتی و غیرقابل چشم پوشی ادبیات روسیه را دنبال کرده است.
ساموئل بکت
(Samuel beckett)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1969
به خاطر نوشته هایش که در قالب هایی جدید برای رمان و نمایشنامه، تعالی خود را با درماندگی انسان مدرن به دست می آورد.
یاسوناری کاواباتا
(Yasunari Kawabata)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1968
به دلیل تبحر و چیره دستی او در روایت که با حساسیتی قابل توجه، ماهیت و سرشت ذهن مردم ژاپن را به تصویر می کشد.
میگل انخل استوریاس
(Miguel Ángel Asturias)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1967
به خاطر موفقیت های ادبی آشکار او که در ویژگی ها و آداب و رسوم مردم بومی آمریکای لاتین ریشه دارد.
میخائیل شولوخف
(Mikhail Sholokhov)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1965
به خاطر تمامیت و قدرت هنرمندانه ی او که از طریق آن، برهه ای تاریخی از زندگی روس ها را به تصویر کشیده است.
ژان پل سارتر
(Jean-Paul Sartre)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1964
به خاطر آثاری غنی از فکر و سرشار از روحیه ی آزادی و حقیقت طلبی که تأثیر بسیار وسیعی بر زمانه ی خود گذاشته اند.
جان اشتاین بک
(John Steinbeck)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1962
به خاطر نوشته های او که علاوه بر ترکیب شوخ طبعی غمخوارانه با درکی هوشمندانه از اجتماع، واقعیت و خیال را نیز در هم می آمیزند.
ایوو آندریچ
(Ivo Andrić)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1961
سن ژون پرس
(Saint-John Perse)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1960
بوریس پاسترناک
(Boris Pasternak)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1958
برای دستاورد مهمش هم در شعر معاصر و هم در عرصه ی سنت های بزرگ شعر حماسی روسیه.
آلبر کامو
(Albert Camus)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1957
به دلیل آثار ادبی مهمش که با صمیمیتی روشن بینانه، مشکلات پیش روی وجدان انسان را در زمانه ی حاضر آشکار می سازد.
خوآن رامون خیمنس
(Juan Ramón Jiménez)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1956
برای اشعارش در زبان اسپانیایی که نمونه ای از خلوص هنری می باشد
ارنست همینگوی
(Ernest Hemingway)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1954
به دلیل تسلط او در هنر روایت که اخیراً در رمان «پیرمرد و دریا» نشان داده شد، و به خاطر تأثیری که بر سبک نوشتار معاصر داشته است.
فرانسوا موریاک
(François Mauriac)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1952
به دلیل بینش معنوی ژرف و قدرت هنری اش که به واسطه ی آن، در رمان هایش به بطن نمایش زندگی انسان نفوذ کرده است.
پرلاگر کویست
(Pär Lagerkvist)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1951
به دلیل شور هنری و ذهنیتِ به واقع مستقلش که از طریق آن، در اشعارش تلاش می کند تا برای سوال های ابدیِ پیش روی بشر پاسخی بیابد.
برتراند راسل
(Bertrand Russell)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1950
به خاطر نوشتارهای متنوع و قابل توجه در جهت آرمانهای بشردوستانه و آزادی اندیشه
ویلیام فاکنر
(William Faulkner)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1949
به دلیل مشارکت های تأثیرگذار و منحصر به فردِ هنریِ او در عرصه ی رمان آمریکایی مدرن.
تی اس الیوت
(T. S. Eliot)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1948
آندره ژید
(André Gide)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1947
به دلیل آثار جامع و با اهمیتش از نظر هنری، که در آن ها، مشکلات و شرایط انسان ها با عشقی بی محابا نسبت به حقیقت و بینش های روانشناسانه ی دقیق به نمایش درآمده است.
هرمان هسه
(Hermann Hesse)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1946
به دلیل آثار خارق العاده اش که همزمان با ارائه ی جسارت و تأثیری فزاینده، نمونه ای از آرمان های انسانی کلاسیک و برترین ویژگی های سبک نوشتاری هستند.
گابریلا میسترال
(Gabriela Mistral)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1945
برای اشعارش که، با الهام از احساساتی قدرتمند، نام او را نماد آرمانی تمام جهان آمریکای لاتین ساخته است
پرل باک
(Pearl Buck)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1938
به دلیل توصیفات غنی و به واقع حماسی اش از زندگی عامه ی مردم در چین و به خاطر شاهکارهای زندگی نامه ایِ او.
روژه مارتن دوگار
(Roger Martin du Gard)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1937
یوجین اونیل
(Eugene O'Neill)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1936
به دلیل تسلط او در توصیفات تاریخی و زندگی نامه ای و همچنین، به خاطر شیوایی درخشان او در دفاع از ارزش های والای انسانی.
لوئیجی پیراندلو
(Luigi Pirandello)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1934
به دلیل تلاش های جسورانه و نبوغ آمیز او در احیای هنرهای نمایشی.
ایوان بونین
(Ivan Bunin)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1933
برای هنری که او با سنت های کلاسیک روسی در نثر نویسی انجام داده است
سینکلر لوئیس
(Sinclair Lewis)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1930
به دلیل هنر توصیفیِ قدرتمند و تصویری او، و توانایی اش در خلق گونه های جدید شخصیت با استفاده از لطافت طبع.
توماس مان
(Thomas Mann)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1929
عمدتاً به خاطر رمان بزرگش، «بودنبروک ها»، که نام خود را به شکلی فزاینده به عنوان یکی از آثار کلاسیک ادبیات معاصر مطرح کرده است.
هانری برگسون
(Henri Bergson)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1927
گراتزیا دلددا
(Grazia Deledda)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1926
برای نوشته های او که الهام گرفته از ایده آل زندگی در جزیره بومی خود بوده و به طور کلی با مشکلات انسانی سر و کار دارد
جورج برنارد شاو
(George Bernard Shaw)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1925
به دلیل آثارش که انسانیت و آرمان گرایی از ویژگی های برجسته ی آن ها است، و همچنین هجو برانگیزاننده ی موجود در آن ها که اغلب با زیباییِ شاعرانه ی منحصر به فردی آمیخته شده است.
ویلیام باتلر ییتس
(W.B. Yeats)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1923
برای شعر های همیشه الهام بخش او ، که به شکلی کاملاً هنری روح یک ملت را بیان می کند
آناتول فرانس
(Anatole France)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1921
با به رسمیت شناختن دستاوردهای درخشان ادبی ، به همراه اشراف به سبک ادبی خاص و یک همدردی عمیق ، و یک خلق واقعی به سبک فرانسوی .
کنوت هامسون
(Knut Hamsun)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1920
به دلیل اثر بزرگ و بااهمیتش، «میوه های زمین».
رومن رولان
(Romain Rolland)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1915
به منظور گرامیداشت از آرمان گرایی والای آثار ادبی اش، و تمایل و عشقش به حقیقتی که از طریق آن، اقشار مختلفی از انسان ها را توصیف کرده است.
رابیندرانات تاگور
(Rabindranath Tagore)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1913
به دلیل اشعار عمیقاً احساسی، تازه و زیبایش که از طریق آن و با مهارتی تمام عیار، تفکرات شاعرانه اش را با واژگان انگلیسی خود، به بخشی از ادبیات غرب تبدیل نموده است.
گرهات هاپتمن
(Gerhart Hauptmann)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1912
موریس مترلینک
(Maurice Maeterlinck)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1911
سلما لاگرلوف
(Selma Lagerlöf)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1909
رودیارد کیپلینگ
(Rudyard Kipling)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1907
هنریک سینکیویچ
(Henryk Sienkiewicz)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1905
بیورنستی یرنه بیورنسون
(Bjørnstjerne Bjørnson)
- برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1903
