"دستفروش در دادگاه" مجموعه ای از هشت اثر داستانی از "آناتول فرانس" است که در آن ها ناکارآمدی های سیستم قضا، اجرای عدالت و مجریان قانون، علی الخصوص قضات را زیر سوال می برد.
داستان "کرنکبیی" که یکی از مهم ترین داستان های این مجموعه است، در واقع کاریکتوری از سیستم عدالت قضایی آن زمان و فرصتی برای "آناتول فرانس" بوده تا بی عدالتی های اجتماعی و نحوه ی برگزاری محاکمه ها را مورد انتقاد قرار دهد. داستان های "پوتوآ" و " امیل" به خطاهای انسانی اشاره دارند و اثرات ناسالم پخش شایعات و همچنین تخریب شخصیتی افراد را هدف گرفته اند. داستان "قضات شریف" تقابل میان دو طرز فکر را نشان می دهد که یکی، قوانین را اصولی مطلق و تعیین شده از سمت خداوند می داند و دیگری آن ها را ساخته ی ذهن و عملکرد انسان به حساب می آورد. "ژان مارتو: قانون مرده، اما قاضی زنده است" داستان دیگری است که نشان می دهد "آناتول فرانس" تنها یک منتقد بی رحم نبوده و به عقیده ی او در همین سیستم قضایی ناعادلانه هم قضات آزادمنشی وجود دارند که انسانیت و عواطف عادلانه را در بریدن حکم در نظر می گیرند
در قصه ی "آقای توما"، با یک قاضی مذهبی به نام توما دو مولان مواجه هستیم که به جنایت و مجازات به چشم گناه و عذاب نگاه می کند. "سرقت خانگی" داستانی است که به اثرات شکننده ی زندانی ساختن زنان، علی الخصوص آنانی که جرم های کوچک مرتکب شده اند اشاره می کند؛ در این داستان رییس زندان زنان از تفاوت هایی نسبت به باقی مشاغل قضایی برخوردار است و "آناتول فرانس" سعی دارد بر بهره ی اخلاقی مجازات تاکید کند. آخرین داستان مجموعه ی "دستفروش در دادگاه"، قصه ی "ادمه یا خیریه ی به جا" می باشد که نویسنده تظاهرات مختلف بی عدالتی های اجتماعی و مشکلات انسانی را از زبان یک روزنامه نگار بیان می دارد. این داستان ها از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و فقط متعلق به گذشته نیستند؛ بلکه نگرانی های امروز جوامع انسانی را نیز پوشش می دهند.
کتاب دستفروش در دادگاه
