مجموعه پیش رو گزیده ای از مقالات دکتر مجتبائی است که در طی بیش از سه دهه فعالیت ایشان گردآوری شده است. پیش از این دو مجموعه از مقالات استاد با نامهای بنگاله در قند پارسی و قال و مقال عالمی توسط انتشارات سخن به چاپ رسیده است که هر دو به فراخور موضوع، شماری از مقالات منتشر شده ایشان را در دایره المعارف بزرگ اسلامی را نیز در بردارند. در این مجموعه، مقالات دیگر، و چند مقاله از مقالات آن دو مجموعه نتخاب شده و با اعمال برخی اصلاحات در آنها، از جمله تکمیل برخی ارجاعات و منابع، و بازبینی و تغییر در شیوه ارجاعات برای انتشار به صورت جداگانه و مستقل از مجلدات مختلف دایره المعارف بزرگ اسلامی برای استفاده دانش پژوهان آماده شده اند.
کتاب گفتارهایی در تاریخ و فرهنگ