قهرمانان/ پهلوانان در طول سده ها و هزاره ها به عناصر تاثیرگذار جوامع خود تبدیل شدند. با گذار جوامع از دوره های گوناگون و با شکل گیری گروه اجتماعی خاص پدیده «فرهنگ پهلوانی شکل گرفت در تقسیم بندی کلی جوامع به عصر اساطیری و عصر تاریخی ریشه فرهنگ پهلوانی در عصر اساطیری جای می گیرد. فرهنگ پهلوانی در فرآیندی طولانی و پیچیده از وجه اسطوره ای به وجه تاریخی دگرگون شد. در عصر تاریخی نیز دوره هایی ویژگی های متفاوت چون پیشا امپراتوری امپراتوری ملوک الطوایفی دوره جدید پشت سر گذاشته که در هر یک از این دوره ها فرهنگ پهلوانی ارتباط تنگاتنگی با نوع معیشت تولید باورها و تفکرات دینی داشت. در عصر تاریخی پهلوانان و فرهنگ پهلوانی جهت ماندگاری خود کار کردهایی چون نجات بخشی هویت بخشی امنیت بخشی و غیره بروز داد با دگرگونی جایگاه قهرمان و فرهنگ پهلوانی در دوره جدید گاه تک شخصیتهایی از میان توده های مردمی برخاسته و با بروز رفتارهای خاص تجلی فرهنگ پهلوانی در جامعه توده ای شده از سوی مردم مورد حمایت و قدردانی قرار گرفته اند. مجموعه ی حاضر که مشتمل بر مقالاتی در این موضوع است. به مناسبت هشتاد سالگی استاد دکتر محمد تقی امامی خونی منتشر شده است.
کتاب فرهنگ پهلوانی در تاریخ ایران