کتاب سهروردی

"سهروردی" نوشته‌ی رکسان دی. مارکوت، پژوهشی عالمانه درباره‌ی زندگی، فلسفه و میراث فکری شهاب‌الدین یحیی سهروردی، فیلسوف و عارف ایرانی قرن دوازدهم است. سهروردی، که اغلب به‌عنوان بنیان‌گذار مکتب "اشراق" شناخته می‌شود، در پی تلفیق فلسفه‌ی مشائی (ارسطویی) با بینش عرفانی بود که از سنت‌های ایرانی، یونانی و اسلامی الهام می‌گرفت. او با ارائه‌ی نگرشی که در آن «نور الهی» شالوده‌ی واقعیت است، چارچوب‌های عقل‌گرایانه‌ی مسلط دوران خود را به چالش کشید-و در نهایت، همین رویکرد سبب شد که مورد آزار و در نهایت اعدام قرار گیرد. مارکوت در این کتاب، تحلیل دقیقی از نظام متافیزیکی سهروردی، تأثیرات فکری او و جایگاهش در فلسفه‌ی اسلامی ارائه می‌دهد. او بررسی می‌کند که چگونه تلفیق فلسفه و عرفان در اندیشه‌ی سهروردی، به‌ویژه با ترکیب نوافلاطونیسم، تفکر صوفیانه و کیهان‌شناسی ایران باستان، مسیرهای فکری جهان اسلام را دگرگون کرد.
فلسفه‌ی "اشراق' سهروردی، که در "حکمت‌الاشراق" او تبیین شده، بر استعاره‌ی مرکزی «نور» استوار است. او واقعیت را سلسله‌مراتبی از انوار می‌داند که در رأس آن، «نورالانوار» قرار دارد-مفهومی که شباهت‌هایی به خدای نوافلاطونی یا ذات الهی در اسلام دارد. از این منبع الهی، سطوح مختلفی از هستی پدید می‌آیند و شبکه‌ای از موجودات نورانی و سایه‌وار را شکل می‌دهند. مارکوت در این کتاب به نقد سهروردی از ارسطوگرایی، به‌ویژه رویکرد عقل‌گرایانه‌ی ابن‌سینا، می‌پردازد. سهروردی به‌جای تکیه‌ی صرف بر عقل، بر "شهود و تجربه‌ی عرفانی" به‌عنوان ابزارهای ضروری برای دستیابی به حقیقت تأکید می‌کند. او بر این باور است که حکمت واقعی نه‌تنها از طریق استدلال منطقی، بلکه از راه اشراق و روشنگری درونی حاصل می‌شود.
این کتاب همچنین احیای "اندیشه‌ی ایرانی باستان" در فلسفه‌ی سهروردی را بررسی می‌کند، به‌ویژه تأثیر کیهان‌شناسی زرتشتی و جایگاه نمادین نور در سنت‌های پیشااسلامی ایران. سهروردی با ترکیب این عناصر در چارچوب فلسفی خود، نه‌تنها به‌عنوان یک نوآور، بلکه به‌عنوان احیاگر حکمت باستانی معرفی می‌شود.
یکی از موضوعات محوری "سهروردی"، "آشتی عقل و عرفان" است. برخلاف فیلسوفان ارسطویی که تأکید صرف بر عقل داشتند، سهروردی بر این باور بود که درک حقیقت غایی مستلزم هم روشنگری فکری و هم تهذیب معنوی است. موضوع کلیدی دیگر "دانش به‌مثابه روشنگری" است. از دیدگاه سهروردی، علم صرفا مجموعه‌ای از اطلاعات نیست، بلکه فرآیندی دگرگون‌کننده است که روح را به نور الهی نزدیک می‌کند. مارکوت نشان می‌دهد که این دیدگاه چگونه تأثیر عمیقی بر عرفان و فلسفه‌ی اسلامی گذاشته است. این کتاب همچنین "میراث فکری سهروردی" را بررسی می‌کند، از تأثیر او بر فیلسوفان ایرانی و عثمانی گرفته تا بازتاب اندیشه‌هایش در تصوف. اندیشه‌ی او توسط متفکرانی چون ملاصدرا تداوم یافت و گسترش پیدا کرد و بدین ترتیب، حکمت "اشراق" همچنان بخشی حیاتی از تاریخ فلسفه‌ی اسلامی باقی ماند.
"سهروردی" نوشته‌ی رکسان دی. مارکوت، مقدمه‌ای ارزشمند بر اندیشه‌های یکی از نوآورترین و تأثیرگذارترین فیلسوفان اسلامی است. این کتاب با بررسی تأثیر سنت‌های یونانی، ایرانی و اسلامی بر سهروردی، نقش او را در شکل‌گیری فلسفه‌ی اسلامی روشن می‌کند. برای علاقه‌مندان به تلاقی عرفان، متافیزیک و تاریخ فکری، این اثر بینشی جذاب و عمیق از فلسفه‌ی "اشراق" ارائه می‌دهد.