کتاب تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

کتاب «تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران» به کوشش گروهی از استادان و پژوهشگران این دانشکده، اثری جامع در بازخوانی نقش و جایگاه یکی از مهم‌ترین نهادهای علمی کشور است. این اثر نه صرفا ثبت وقایع یک نهاد آموزشی، بلکه بازتابی از بخشی از تاریخ دانشگاهی، اجتماعی و فکری ایران معاصر محسوب می‌شود. اهمیت چنین اثری در آن است که تاریخ نهادهایی مانند دانشگاه، به‌ویژه دانشگاه تهران که نخستین دانشگاه مدرن ایران به شمار می‌رود، همواره در پیوند با مسیر تحول سیاسی و فرهنگی کشور قرار داشته است. بنابراین بررسی دقیق سیر شکل‌گیری، رشد و تغییرات ساختاری این دانشکده، می‌تواند دریچه‌ای برای فهم بهتر تحولات گسترده‌تر در سطح جامعه باشد.
در این کتاب، تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی نه فقط به‌عنوان یک نهاد آموزشی، بلکه به‌مثابه یک بازیگر موثر در حیات فکری ایران معاصر معرفی شده است. نویسندگان با استفاده از اسناد، مدارک و منابع آرشیوی، سعی کرده‌اند تصویری دقیق از روند شکل‌گیری این دانشکده، گروه‌های آموزشی آن و تغییراتی که در طول دهه‌ها تجربه کرده، ارائه دهند. بررسی چگونگی تأسیس و گسترش گروه‌های مهمی چون فلسفه، تاریخ و زبان و ادبیات فارسی، از جمله بخش‌هایی است که بر مبنای داده‌های تاریخی و روایت‌های مستند تنظیم شده و نقش این گروه‌ها در ارتقای دانش انسانی در ایران مورد توجه قرار گرفته است. نویسندگان همچنین با مرور تحولات ساختاری و اداری دانشکده، به مسئله آمد و شد مدیران، سیاست‌های آموزشی، تغییرات برنامه‌های درسی و تعامل این نهاد با بدنه دانشگاه و جامعه پرداخته‌اند. این بررسی از آن رو اهمیت دارد که دانشگاه‌ها، به‌ویژه دانشکده‌های علوم انسانی، همواره در معرض فشارهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قرار داشته‌اند و مسیر رشد آن‌ها با موانع و چالش‌هایی همراه بوده است. درک بهتر این مسیر، کمک می‌کند تا نسبت به جایگاه کنونی علوم انسانی در ایران دیدی دقیق‌تر پیدا کرد.
فرآیند تدوین این کتاب با تصویب طرح پژوهشی در شورای پژوهشی دانشکده آغاز شده و با همکاری استادانی چون دکتر منصور صفت گل، دکتر سید محمدرضا حسینی بهشتی، دکتر مسعود فکری، دکتر مزدک انوشه، خانم مریم امینی و دیگر پژوهشگران به سرانجام رسیده است. این ترکیب متنوع از پژوهشگران، امکان بررسی تاریخ دانشکده از زوایای مختلف را فراهم کرده و به غنای اثر افزوده است.
در نهایت، در کنار روایت کلی از سیر تحولات دانشکده، تمرکز بر تاریخ گروه‌های آموزشی، فرصت مناسبی برای تحلیل شکل‌گیری و تکوین اندیشه‌های علمی در حوزه علوم انسانی در ایران فراهم کرده است. این کتاب، برای پژوهشگران حوزه تاریخ آموزش عالی، علاقه‌مندان به دانشگاه تهران و کسانی که می‌خواهند از منظر نهادی به بررسی تحولات فکری و اجتماعی ایران بنگرند، منبعی غنی و مستند به حساب می‌آید.