کتاب کمدی در تئاتر

«کمدی در تئاتر» اثر لئونارد جیمز پاتس، بررسی تاریخ‌شناسانه‌ای از کمدی در هنرهای دراماتیک است. او در توضیح مطالب خود از نظریات ارسطو در فن شعر کمک می‌گیرد. این نویسنده با تمرکز بر روی آثار کمیک نمایشنامه‌نویسان انگلیسی همچون جرج برنارد شاو، به ردیابی عناصر و ریشه‌های کمدی می‌پردازد.
از زمان یونان باستان تا به امروز، تراژدی و کمدی اصلی‌ترین ژانرهای تئاتری بوده‌اند. ارسطو در کتاب فن شعر برای اولین بار تعریف مدونی از این دو واژه به دست داده است. جمیز پاتس جایگاه کمدی را از زمان یونان باستان موشکافی می‌کند و به وجوه مختلف آن نور می‌تاباند.
در یونان باستان تراژدی همواره جایگاه والاتری نسبت به کمدی داشت و شکل جدی‌تری از احساسات را نمایان می‌کرد. کمدی اما همیشه در رتبه‌ی دوم قرار می‌گرفت و برخلاف تراژدی که شخصیت‌هایی از طبقه‌ی بالای اجتماع و اشراف‌زادگان نمایندگانش بودند، زندگی شخصیت‌هایی فرودست را به تصویر می‌کشید که تباهی و فرومایگی‌ آن‌ها باعث خنده‌ی تماشاگر می‌شد. کمدی از نظر خاستگاه‌ به‌اندازه‌ی تراژدی دیرینه و ژرف است؛ اما با کندی بیشتری توانست به پذیرش رسمی دست یابد.
به عقیده‌ی نویسنده، نوسان شور و التهاب بشر و برخورد عواطف ممکن است در نظر تماشاگران یک نمایش کمیک یا تراژیک باشد. اگر نویسنده برای گیرایی اثرش بیشتر روی هوشمندی مخاطب حساب کند تا هم‌دردی او، در حال ایجاد جاذبه‌ای کمیک است. از دیدگاه کتاب کمدی در تئاتر، کمدی به نگاه بیننده بستگی دارد، نه به ماهیت چیزی که پیش چشم اوست. بدین‌ترتیب به‌نظر می‌رسد همه‌چیز می‌تواند دست‌مایه‌ی مناسبی برای کمدی باشد. این کتاب این موضوع را که پایان کمدی باید خنده‌آور باشد، مورد تردید قرار می‌دهد. کمدی‌های والایی همچون طوفان شکسپیر و مردم‌گریز اثر مولیر، در مرز کمدی و تراژدی معلق هستند. همان‌طورکه عواطف برانگیخته توسط تراژدی پیچیده‌تر از آن هستند که بتوان اسم ساده‌ی غم را بر آن‌ها گذاشت، کمدی هم پیچیده‌تر از آن است که صرفا بتواند بامزه باشد. نویسنده تأکید می‌کند که خنده یکی از ابزارهای کمدی‌نویس برای تأثیرگذاری بر مخاطب است، پایان کار هرچه می‌خواهد باشد.
جیمز پاتس با ارائه‌ی مثال‌های متنوع از نمایشنامه‌های معروف عناصر کمدی را در آن‌ها تبیین و تا حد زیادی مرز میان انواع کمدی‌ها را نشان می‌دهد. او معروف‌ترین انواع کمدی در انگلستان را این‌گونه برمی‌شمارد: کمدی عقاید، کمدی طبع‌ها، کمدی آداب و...
«کمدی در تئاتر» کتابی خواندنی برای علاقمندان و دانشجویان تئاتر است که در آن نویسنده ریشه‌های تئاتر کمدی را از یونان باستان تا امروز بررسی می‌کند.