کتاب مبانی نشانه شناسی (به فرانسوی: Éléments de sémiologie به معنای عناصر نشانه شناسی) متنی شبیه به مقاله نوشته ی نشانه شناس مطرح فرانسوی ، رولان بارت است که در اصل تحت عنوان فرانسوی اش برای اولین بار در مجله ای به نام "ارتباطات مروری فرانسه" منتشر شد (شماره 4 ، 1964 ، صص 91-135) ) و بعد ها به انگلیسی ترجمه شده و به صورت کتاب درآمد.
بارت در مقدمه کمی گسترده ی کتاب خود، مبانی نشانه شناسی، پیشنهاد می کند که گرچه فردیناند دو سوسور ، زبان شناس مطرح ، زبان شناسی را شاخه ای از نشانه شناسی تصور می کرد ، اما ترجیحا نشانه شناسی را باید شاخه ای از زبان شناسی دانست.
بارت که در این کتاب به عناصر نشانه شناسی می پردازد در همین مقدمه در این باره نوشته است:
« هدف از «عناصر» ارائه شده در اینجا، استخراج مفاهیم تحلیلی از بدنه زبان شناسی است؛ مفاهیمی کلی که بر فرض اولیه، برای شروع پژوهشی نشانه شناختی کفایت می کنند. این عناصر گرد آورده قرار نیست در مسیر پژوهش دست نخورده باقی بمانند؛ نشانه شناسی هم ملزم نیست همواره از الگوی زبانشناختی دقیقی پیروی کند. ما فقط مجموع اصطلاحاتی را پیشنهاد و شرح می دهیم، با این امید که فتح بابی (هرچند گذرا) بر مطالعه حجم انبوه و ناهمجنس داده های معنادار باشد. در واقع، آنچه ادعای انجامش را داریم دستیابی به اصل دسته بندی پرسش هاست.
در نتیجه، عناصر نشانه شناسی تحت چهار عنوان کلی وام گرفته از زبان شناسی ساخت گرا دسته بندی می شوند: ۱. زبان و گفتار، ۲, مدلول و دال، 3. همنشین و نظام، و ۴. دلالت صریح و دلالت ضمنی
خواهید دید که همه این عناوین، صورت بندی دوگانه دارند تا خواننده دریابد که در تفکر ساخت گرا، دسته بندی دوتایی مفاهیم آن چنان رایج است که گویی فرازبان زبان شناس مانند آینه ای ساختار دوگانه نظام توصیفی خود را باز تولید می کند. همان طور که به فراخور متن اشاره خواهیم کرد، بررسی دلایل ترجیح دسته بندی های دوگانه در گفتمان علوم اجتماعی معاصر بسیار آموزنده است. رده بندی این علوم، در صورت شناخت مناسب، بی شک روشنگر نکات بسیاری در حوزه تخیل روشنفکری زمانه ماست.»
کتاب مبانی نشانه شناسی
علمی و فرهنگی
رولان بارت
