باستانشناسان در چند دهۀ گذشته، کم وبیش در سرتاسر مناطق مهم آسیای میانه بقایای هنری باستانی و باشکوه را یافته اند. اکنون دیگر برای اثبات اینکه آسیای میانه در کلیت خود، جایگاهی خاص و به کل مستقل در تاریخ عمومی هنر خاورزمین دارد به هیچ مدرک اضافه ای نیاز نیست. روشن است که هنر آسیای میانۀ اوایل سده های میانه تاریخچۀ درازآهنگی از آن خود دارد و ما با هنری سروکار داریم که مکتب های هنری خود را شکوفا کرده و این مکتب ها هر یک سنت ها و ویژگی های خاص خود را داشته است. با آنکه این مکتب ها در مراکز گوناگونی رشد و بالندگی یافتند، پدیده هایی جدا از هم نبودند. آن ها در تعامل هایی پیوسته و دوسویه در خود آسیای میانه و با بیزانس، ایران، هند، چین و ترکان بیابان نشین پدید آمده اند. اکنون از سه مرکز که این هنر باشکوه در آن جا در سرزمین سغد شکوفا شده است، آگاهی داریم. سغد در منطقۀ مرکزی آسیای میانه جای دارد. این مراکز عبارت اند از ورخشه در نزدیکی بخارا، افراسیاب (ویرانه های سمرقند باستان، پایتخت سغد) و پنجیکنت، شهری کوچک حدود 60 کیلومتری شرق سمرقند. تاریخ یادمان های هنری این مراکز به اوایل سده های میانه بازمی گردد. کهن ترینشان (به طور مشخص نقاشی های پنجیکنت) کهن تر از سدۀ پنجم م و تازه ترینشان جدیدتر از سدۀ هشتم م/ دوم ه نیست.