مقام ها یا به گفته ی قدما، نظم های تنبور ، امروزه به شیوه های گوناگونی تقسیم بندی می شوند. بعضی از راویان ، مقام ها را به دسته های حقیقی و مجازی ، مجلسی ، مقامات کهن ، مقامات یکصد سال اخیر و ... تقسیم می کنند. پس از بررسی های فراوان تصمیم گرفتم تقسیم بندی کهنی را که از استادم یاد گرفته ام ، به عنوان مبنای شروع کار بررسی مقامات تنبور قرار دهم . مقامات تنبور در نظر قدما به دو دسته ی حقیقی ( کلام ) و مجازی تقسیم می شدند. مقام های حقیق ( کلام ، پردیوری ، یاری ) مهم ترین مقام های تنبور محسوب می شوند و دارای حالت روحانی و تقدس بیشتری نسبت به سایر مقام ها هستند . از لحاظ تاریخی قدمت آن ها به قرن دهم تا چهاردهم میلادی می رسد . بررسی این مقام ها در کتاب بعدی و البته در ارتباط با مطالب مندرج در این کتاب انجام خواهد گرفت . مقامات تنبورند که قدمت آن ها به درستی برای ما معلوم نیست ، اما بر پایه ی نقل قول های شفاهی از قدما، هزاره ها از عمر این مقامات می گذرد. بعضی از این مقام ها دارای وزن آزاد هستند و در بعضی دیگر ، اوزان پنج ضرببی ، ده ضربی ، دو ضربی یا ادوار ایقاعی دیده میشود . چون در بعضی از این مقامات ، فرم های آوازی مور و هوره وجود دارد ، به بعضی از آنها مقامات هوره نیز می گویند و به علت قدمت نغمات ( و روایت هایی که قدمت این مقام ها را گواهی می دهند ) ، به آنها اسطوره ای و باستانی نیز می گویند .
کتاب آموزش تنبور (کتاب سوم)
نای و نی
یاشار بهنود
