به عقیدۀ Orfila هر مادهای که وارد بدن موجود زنده شده یا در داخل بدن به هر علتی پیدا شود و موجب به هم خوردن وضعیت سلامت کل بدن، دستگاه یا عضوی از آن شود یا اسباب مرگ موجود زنده را فراهم آورد، سم است. بعضی از دانشمندان حتی موادی که دارای چنین استعدادی باشند یا شاید در شرایط ویژهای چنین اثراتی از خود بهجا گذارند را جزو سموم به حساب میآورند و عدۀ دیگری انرژیهای دارای اثرات زیانبخش را در تعریف سم جای میدهند. استدلال صاحبان این عقیده آن است که انرژیهای مضر نیز از طریق ساز و کارهای بیوشیمیایی یا با ایجاد تغییرات در ساختمان مولکولی ترکیبات مختلف سلول اعمال اثر میکنند. امروزه سم باکتریها، زهر مارها، عقربها و حشرات، آلرژنها و آنتیژنها نیز تحت گروه سموم بررسی میشوند و به ساختمان مولکولی مواد سمی و اثرات آنها بیش از منشأ سموم توجه میشود.
کتاب مسمومیت ها در دام های بزرگ
دانشگاه تهران
تقی تقی پور بازرگانی
