یکی از جدیدترین قلمروهای حقوق بین‌الملل، حقوق فضاست که با توجه به پیشرفت‌های فنی و فناوری بشر، بیش از نیم قرن است که درحال طی کردن مراحل تکوین و تکامل خود است. بشریت در طول قرن بیستم در کنار وقایع تلخ و ناگوار بسیاری که تجربه کرد، شاهد پیشرفت‌های فناورانه در عرصه‌های مختلف بوده است و توانسته به بسیاری از زوایای پنهان جهان خلقت پی ببرد؛ هرچند این یافته‌ها کمتر از قطره‌ای در این اقیانوس بی‌انتهای خلقت قلمداد می‌شود. یکی از این عرصه‌ها فضاست؛ عرصه‌ای که انسان همواره با نگریستن به آسمان و ستارگان آرزوی فهم هرچه بیشتر رازهای آن و مهم‌تر از آن دست یافتن بدان را داشته است. هرجایی که انسان و مالکیت وجود دارد، حقوق نیز هست. امروزه فضا به قلمرو مهمی از فعالیت‌های بشری تبدیل شده، بنابراین حقوق برای این قلمرو نیز ترتیبات و قواعدی را پیشنهاد و پیگیری می‌کند. همچون تمامی حوزه‌های حقوق، حقوق بین‌الملل فضا نیز به‌طور کامل پویا و متحول بوده و بنا بر تحولات و پیشرفت‌های بشری، اصلاح و بازسازی می‌شود. کشورهای مختلف می‌توانند در این زمینه با همکاری بین‌المللی، زمینۀ هرچه نیرومندتر شدن و بهبود آن را فراهم کنند. حقوق، رفتار را تنظیم می‌کند و اجازه رفتار مناسب و قانونمند می‌دهد. حقوق بین‌الملل فضا نیز ضمن تنظیم فعالیت‌ها و رفتار دولت‌ها در فضا، امکانات مناسبی را برای بهره‌مندی هرچه بهتر کشورهای مختلف از این قلمرو تأثیرگذار و شگرف فراهم می‌آورد. حقوق بین‌الملل فضا براساس نقش محوری سازمان ملل متحد و بنا بر همکاری کشورهای پیشرفته در فعالیت‌های فضایی، از منظر قانون‌سازی بر مبنای معاهدات بین‌المللی موفقیت‌های بزرگی داشته است، اگرچه هنوز در این باره کاستی‌ها و ضعف‌های زیادی مشاهده می‌شود.
کتاب حقوق بین الملل فضا
دانشگاه تهران
