فردوسی شاعر حماسه سرای ایرانی و سراینده ی شاهنامه، حماسه ی ملی ایران، است. فردوسی آغاز زندگی را در روزگار سامانیان سپری کرد. او دهقان و دهقان زاده بود، از نظر مادی دارای ثروت و موقعیت قابل توجهی بود و مشخص است که در جوانی به کسی محتاج نبوده است. نخست در داستان «جنگ بزرگ کیخسرو» از تهیدستی خود در شصت و پنج سالگی می‌گوید. در روزگار نوح سامانی، دقیقی به دستور شاه سامانی کار نظم شاهنامه را آغاز کرده بود و فردوسی در سال 370 ه. ق پس از مرگ دقیقی، به نظم درآوردن شاهنامه را دنبال کرد. او توانست با قلم و سرشت زیبای خود، زبان پارسی را به مردم بازگرداند، اما به دلیل برخی از شعرهایش، مورد خشم خلیفه وقت قرار گرفت. شاهنامه نه تنها بزرگترین و پرمایه ترین مجموعه شعر به جا مانده از عهد سامانی و غزنوی است، بلکه مهمترین سند عظمت زبان فارسی و بارزترین مظهر شکوه و رونق فرهنگ و تمدن ایران باستان و خزانه لغت و گنجینه ادبـیات فارسی به شمار می رود. فردوسی طبع لطیفی داشت، سخنش از طعنه، هجو، دروغ و چاپلوسی به دور بود و تا جایی که می توانست از به کار بردن کلمه های غیر اخلاقی خودداری می کرد. فردوسی را در شهر «طوس»از دنیا رفت و واعظ شهر به دلیل شیعه بودن فردوسی، از خاکسپاری پیکر فردوسی در گورستان مسلمانان جلوگیری کرد؛ پس همان جا در باغی که متعلق به خودش بود، به خاک سپردند.
کتاب گزیده هائی از شاهنامه فردوسی
نشر تهران
ابوالقاسم فردوسی
