آن چه در موفقیت کسب و کارهای کوچک نقش بسزایی دارد الگوی توسعه خوشه های صنعتی است. خوشه ها گروهی از کسب و کار هستند که در یک گرایش و در یک حوزه جغرافیایی به صورت متمرکز فعالیت می کنند. این کسب و کارها بر اساس پیمانی نانوشته در خصوص تامین ورودی ها و فرایند تولید محصول کالا و حتی عرضه و توزیع در تعامل هستند و به طور معمول فرصت ها و چالش های مشابه ای دارند.
تجربه الگوی خوشه های صنعتی در بسیاری از کشورها نشان داده است که در صورت وجود همکاری های چند جانبه، این مجموعه می تواند تا حدودی ضعف ها را مرتفع و از خود در برابر تهدیدها محافظت کند. سازمان های حمایتی در بخش های دولتی و خصوصی براساس رسالت خود با ایجاد زمینه شکل گیری شبکه های اجتماعی و اقتصادی در قالب انجمن های صنفی، ( کنسرسیوم ها )، شرکت های تعاونی و مقدمات هم گرایی و هم فزایی را در خوشه فراهم می آورند و...
کتاب ایجاد و توسعه خوشه های صنعتی