علیرضا زمانی

علیرضا زمانی (زاده ۲۱ دی ۱۳۷۲ تهران) جانورشناس ایرانی و پژوهشگر در زمینهٔ رده‌بندی عنکبوت‌ها است. زمانی از دوران کودکی علاقه‌مند به طبیعت و موجودات زنده بوده، ولی از آن میان عنکبوت‌ها همواره برایش جذابیت بیشتری داشتند. به خاطر این علاقه، از دوران کودکی اقدام به جمع‌آوری نمونه‌های مختلف و نگهداری از آن‌ها می‌کرد؛ تا این که در دوره دبیرستان به‌طور اتفاقی گونه‌ای از عنکبوت‌ها را پیدا نمود که از نظر پزشکی دارای گزشی خطرناک بوده و گزارشی از حضور آن در ایران وجود نداشت. پیدا کردن این‌گونه به‌خصوص و تشویق‌های دبیر زیست‌شناسی‌اش باعث شد که برای مطالعه جدی پراکنش و طبقه‌بندی عنکبوت‌های ایران، وارد رشته زیست‌شناسی جانوری در دانشگاه تهران شود. او در اضافه شدن بیش از ۲۵۰ آرایه (خانواده، جنس و گونه) به سیاههٔ عنکبوت‌های ایران همکاری داشته (از جمله ۲ گونهٔ واجد اهمیت پزشکی عنکبوت منزوی مدیترانه‌ای و عنکبوت بیوهٔ مدور) و تعدادی گونهٔ ناشناخته برای علم را توصیف کرده‌است، که از میان آن‌ها دو گونه به نام بازیگران نقش مرد عنکبوتی، توبی مگوایر و اندرو گارفیلد، و گونه دیگری به نام آراگوگ، عنکبوت افسانه‌ای سری کتاب‌های هری پاتر نامگذاری شده بودند. همچنین، زمانی در قسمت ۳۰ از فصل سوم برنامهٔ خندوانه از نامگذاری یک گونهٔ جدید از عنکبوت‌ها به افتخار رامبد جوان به نام عنکبوت میرشکار رامبد جوان توسط وی و همکارانش خبر داد. پیش از این در سال ۲۰۱۴، یک گونه عنکبوت بومی انحصاری ایران، توسط عنکبوت شناسان روس، یوری ماروسیک و میخائیل اوملکو به افتخار وی به نام عنکبوت قیف تنک زمانی، با نام علمی Tegenaria zamanii نام گذاری شده بود. زمانی، علاوه بر تألیف دو کتاب و چندین مقاله با داوری همتا، مسئول هماهنگ کنندهٔ بانک اطلاعاتی ایران در پروژهٔ کاتالوگ عنکبوت‌های جهان واقع در موزهٔ تاریخ طبیعی برن (سوئیس) بوده و در مدیریت بانک اطلاعاتی عنکبوت‌های ایران نیز همکاری دارد؛ همچنین، زمانی برای مدت کوتاهی در موزهٔ ملی جانورشناسی واقع در مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور به انتظام نمونه‌های عنکبوتیان پرداخته‌است. علاوه بر عضویت در انجمن‌های بین‌المللی متعدد، زمانی عضو هیئت مدیرهٔ گروه جانورشناسان فلات پارس، انستیتو مجازی تاکسونومی عنکبوت‌ها و بورد علمی دو ژورنال بین‌المللی نیز می‌باشد. از تألیفات ایشان می‌توان به کتاب راهنمای میدانی عنکبوت‌ها و عقرب‌های ایران اشاره نمود؛ این اثر نخستین کتاب راهنمای میدانی عنکبوتیان در خاورمیانه بوده، که در نخستین دوره جایزه ملی کتاب سال جوانان به عنوان اثر برگزیده بخش زیست‌شناسی معرفی و تقدیر شد.