جهان هستی، چه در حال انبساط همیشگی به سوی انجمادی مرگبار باشد و چه درنهایت به ذرهای بینهایت داغ و جهنمگونه تبدیل شود، با آیندهای ترسناک و تاریک روبهرو است. اما «میچیو کاکو»، فیزیکدان آمریکایی برجسته، در اثر محبوب خود، کتاب «جهان های موازی»، اجازه نمی دهد این پیشبینی های تاریک به ناامیدی منجر شود؛ او در این کتاب آموزنده، ایده های گوناگون و تفکربرانگیزی را برای مواجهه با (و احتمالا فرار از) جهان در حال نابودی ارائه می کند.
تقریبا همهی کیهانشناسان در این باره توافق دارند که جهان هستی، ایستا و بدون تغییر نیست. یافته های علمی نشان می دهد کیهان با سرعتی در حال افزایش، گسترش می یابد. موجودات زنده در آیندهای بسیار دور، حتی آن هایی که بهتر از سایرین با محیط سازگار شدهاند، درنهایت قادر به تجزیه و تحلیل محیط پیرامون نخواهند بود و در نتیجه از بین خواهند رفت. این پیشبینی از طریق سال ها تحقیق و پژوهش با تلسکوپ ها، ماهواره ها و سوپرکامپیوترها به دست آمده است.
«اصل عدم قطعیت»، «مکانیک کوانتوم»، «نسبیت»، «نظریه ریسمان»—این حوزه ها همگی در تلاش هستند تا ارتباط میان نیروها، میدان ها و ذراتی را کشف کنند که هستی ما را ممکن می سازد. اما با ورود به قلمرو ریاضیات، معادلات ممکن است به مکان هایی اشاره داشته باشد که هنوز برای ما قابل مشاهده نیست. در این قلمرو، بُعد پنجم چیزی بیش از یک ایدهی علمیتخیلی است. «نظریه ریسمان» ممکن است برای رسیدن به جواب، به یازده بُعد نیاز داشته باشد. اما این ابعاد در کجا واقع شدهاند؟ همچنین باید ایدهی «کیهان های متعدد» را نیز در نظر گرفت. شاید این ابعاد ناشناخته، در کیهان های دیگر قرار دارند. به همین خاطر، اگر کیهان ما روزی دیگر قابل سکونت نباشد، شاید فقط باید به کیهانی دیگر سفر کنیم و در آنجا به زندگی ادامه دهیم.
آنچه که هماکنون فیزیکدانان و ستارهشناسانِ سراسر جهان را به خود مشغول کرده، این است که جهان های موازی چه شکلی دارند، از چه قوانینی تبعیت می کنند، چگونه زاده شدهاند، و سرانجام چگونه می میرند؟ شاید این جهان های موازی، بدون وجود عناصر ابتدایی حیات، پذیرای دنیای زنده نباشند. از طرف دیگر، شاید جهان های دیگری باشند که دقیقا به شکل جهان ما بوده و به وسیلهی یک رخداد کوانتومی از جهان ما جدا شده باشند؛ رخدادی که باعث دور شدن این جهان ها از دنیای ما شده است. تعداد معدودی از فیزیکدانان نیز بر این باورند که شاید اگر با گذر زمان، با سردتر شدن زمین، زندگی در جهان فعلی ما غیرممکن شود، ممکن است مجبور شویم آن را ترک کرده و به جهان دیگری فرار کنیم.—از کتاب «جهان های موازی» اثر «میچیو کاکو»
کتاب «جهان های موازی»، پژوهشی ارزشمند و علمی درباره ی کیهان های جایگزین و اهمیت آن ها برای انسان ها است. «کاکو» در این اثر با استفاده از زبانی کاملا گویا و همهفهم، مخاطبین را با خود به سفری منحصر به فرد—از اندیشه های فیلسوفان یونانی گرفته تا کیهان شناسان امروزی—می برد. او در طول این مسیر، به آثار دانشمندانی همچون «آیزاک نیوتون»، «ادموند هالی»، «آلبرت انیشتین»، «جورج گاموف» و نوابغ دیگر می پردازد. این ارجاعات اما باعث نمی شود کتاب، هدف اصلی خود، یعنی بالا بردن درک مخاطبین از جهان هستی را فراموش کند.
«کاکو» توضیح می دهد چرا شب تاریک و سیاه است، «اصل عدم قطعیت» چگونه به مفهوم هوشیاری پیوند می خورد، و چگونه ممکن است که «تئوری کوانتوم» منجر به واقعیت های بی شمار شود. با این حال تمرکز اصلی او بر ظرفیت های «نظریه ریسمان» است. «کاکو» به شکلی تأثیرگذار استدلال می کند که ما اکنون به «تئوری همه چیز» نیاز داریم تا به درکی کامل تر از کیهانِ در حال انبساط برسیم، و امروزه، «نظریه ریسمان» بهترین شانس ما برای رسیدن به این هدف است. او بیان می کند که از طریق این نظریه شاید بتوانیم در سیاهچاله ها کاوش کنیم و دریابیم آیا آن ها، مسیری برای جا به جایی میان کیهان های مختلف هستند یا خیر.
کتاب «جهان های موازی»، به شکل خلاصه به تعداد زیادی از مهم ترین مسائل در فیزیک می پردازد. اما «کاکو» این اثر را به شکلی نوشته که مخاطبین برای درک کامل مسائل مطرح شده، نیازی به اطلاعات پیش زمینه ای درباره ی فیزیک یا کیهان شناسی نداشته باشند. در حقیقت با وجود این که کتاب از بسیاری از تحقیقات متأخر در فیزیک استفاده می کند، اما مخاطبین در میان ایده ها و اصطلاحات گاها سخت و پیچیده ی علمی، گیج و سردرگم نمی شوند.
کیهانشناسی عبارت است از مطالعهی کامل جهان هستی، از جمله تولد و ماهیت احتمالی آن. تعجب ندارد که سیر تکاملی کیهانشناسی، در سایهی عقاید تعصبآمیز و خرافاتی، دستخوش دگرگونی های بسیاری شده باشد. اولین انقلاب در کیهانشناسی در قرن شانزدهم پدید آمد. «گالیله»، پیرو تلاش های ستارهشناسان بزرگی همچون «نیکولاس کوپرنیک» و «یوهان کپلر»، با کمک تلسکوپ توانست برای اولین بار، شکوه و جلال افلاک را به محدودهی تحقیقات علمی وارد کند. دومین انقلاب در کیهانشناسی، با ظهور تلسکوپ های بزرگ قرن بیستمی، مثل تلسکوپ «مونت ویلسون»، با آینهی انعکاسی بزرگِ دو و نیم متری، به وقوع پیوست.—از کتاب «جهان های موازی» اثر «میچیو کاکو»
همانطور که از اثری نسبتا کوتاه دربارهی موضوعی مهم و پیچیده انتظار می رود، کتاب «جهان های موازی» دارای ضرباهنگی سریع است. «کاکو» با در نظر گرفتن این نکته که مخاطبین از قبل هیچ اطلاعاتی دربارهی موضوعات مورد نظر کتاب ندارند، پیش از پرداختن به مراحل زندگی کیهان، موضوعات گوناگونی را مورد بررسی قرار می دهد. اما کیهان ها و «نظریه همه چیز»، تنها اهداف «کاکو» در این اثر نیست، و او علاوه بر این موضوعات، به مهمترین پژوهش ها دربارهی امواج گرانشی و همینطور برخی تلاش ها برای کشف «بوزون هیگز» می پردازد.
«کاکو» حتی تحقیقات علمی و مهندسی در آیندهی دور را نیز تحلیل می کند. به عنوان نمونه، ممکن است در آینده، شبکهای از راه ها میان انسان های ساکن در سیاره های دور به وجود آید. تمرکز اصلی کتاب اما بر نظریهای جامع و یکپارچهکننده است، و این که کشف این نظریه چگونه آیندهی انسان را شکل خواهد داد.
«نیل دِگرَس تایسن»، اخترفیزیکدان آمریکایی برجسته و نویسندهی آثار موفقی همچون «اخترفیزیک برای افراد بی قرار»، دربارهی این کتاب بیان می کند: «در کتاب «جهان های موازی»، «کاکو» به شکلی استادانه آخرین یافته ها در فیزیک را به یک شهربازی تبدیل می کند—جایی که در آن، همزمان با خواندن دربارهی نظریه نسبیتِ «انیشتین»، مکانیک کوانتوم، کیهانشناسی و نظریه ریسمان، می توانید سرگرم شوید و از این تجربه لذت ببرید. اما مهمترین نکته، استفادهی «کاکو» از این ابزار قدرتمند برای گمانهزنی دربارهی کیهان های متعدد و تأثیرات فلسفی آن بر درک ما است.»
«میچیو کاکو» با استفاده از توضیحاتی ساده، تلاش می کند یافته های فیزیکدانان امروزی را به گونهای شرح دهد که همهی مخاطبین بتوانند ارزش و معنای این یافته ها را درک کنند. این ویژگی به همراه واژهنامهای نسبتا طولانی و یادداشت های فرعیِ متعدد، باعث می شود کتاب «جهان های موازی» بتواند با مخاطبین گوناگون—با هر پیشینه و سطحی از اطلاعات—ارتباط برقرار کند.
همانطور که انتظار می رود، موضوعات مطرح شده در کتاب، گاهی سمت و سویی فلسفی به خود می گیرند و همین ویژگی باعث جذابیت دوچندان اثر می شود. کتاب «جهان های موازی» به ما کمک می کند که به درکی بهتر از پیچیدگی های کیهان دست یابیم و با شگفتی های دنیای فیزیک بیشتر آشنا شویم.