در قلمرو مطالعات ادبی، نمایش بهعنوان شکلی از بیان، جایگاه منحصربهفردی دارد که نهتنها پویاییهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی زمان خود را منعکس میکند، بلکه مخاطب خود را از طریق اجرا، گفتوگو و کنش درگیر میکند. اثر مهم مانفرد پفیستر، «نظریه و تحلیل درام»، بهعنوان چراغی در کاوش این ژانر چندوجهی میایستد و بررسی جامع و روشنگرانهای از زیربنای نظری و رویکردهای تحلیلی آن ارائه میدهد.
پفیستر با قرار دادن درام در طیف گستردهتری از ادبیات و اجرا شروع میکند و بر ویژگیهای متمایز آن و توانایی آن در فراتر رفتن از مرزهای متنی از طریق اجرای روی صحنه تأکید میکند. او با تکیهبر ملیلهای غنی از دیدگاههای تاریخی و نظری، در طول قرنها سنت نمایشی، از تئاتر یونان باستان تا فرمهای تجربی معاصر، تحولات و بحثهایی را برجسته میکند که درک ما از این ژانر را شکل دادهاند. محور کاوش پفیستر مفهوم تئاتری بودن است که او آن را بهعنوان تعامل بین متن، اجرا و دریافت مخاطب تعریف میکند. او از طریق تجزیهوتحلیل دقیق تکنیکهای نمایشی مانند دیالوگ، شخصیتپردازی و میزانسن، چگونگی بهرهگیری از نمایشنامهنویسان از هنر نمایشی ذاتی هنر خود را برای انتقال مضامین پیچیده، برانگیختن احساسات و برانگیختن تأمل انتقادی روشن میکند. یکی از نقاط قوت کتاب در تعامل آن با طیف متنوعی از چارچوبهای نظری است، از ساختارگرایی و نشانهشناسی گرفته تا فمینیسم و پسااستعمار. پفیستر ماهرانه نشان میدهد که چگونه این لنزهای نظری میتوانند بینشهای تازهای را درمورد تفسیر متون نمایشی ارائه دهند و درک ما را از زمینههای اجتماعی-فرهنگی و زیربنای ایدئولوژیک آنها غنیتر کنند. علاوهبر این، رویکرد پفیستر به تحلیل آثار متعارف محدود نمیشود، بلکه طیف گستردهای از فرمهای نمایشی، از جمله تئاتر تجربی، اجرای خیابانی و تولیدات چندرسانهای را در بر میگیرد. با پذیرش این دیدگاه فراگیر، او بر پویایی و کثرت چشمانداز دراماتیک تأکید میکند و خوانندگان را تشویق میکند تا راههای بیشماری را که در آن تئاتر به تکامل و نوآوری ادامه میدهد، کشف کنند. در سرتاسر کتاب، پفیستر حساسیت شدیدی نسبت به ابعاد نمایشی درام نشان میدهد و بر ماهیت تجسم یافته تجربه تئاتری و ظرفیت آن برای برانگیختن پاسخهای درونی از مخاطبان تأکید میکند. چه درمورد استفاده از ژست در تراژدی یونان باستان و چه در مورد نقش فناوری در تئاتر معاصر، او بر قدرت ماندگار اجرای زنده بهعنوان مکانی برای معناسازی جمعی و تبادل فرهنگی تأکید می کند. در مرکز تحقیقات فایستر یک سوال اساسی نهفته است: چه چیزی درام را به شکلی جذاب و ماندگار از بیان هنری تبدیل میکند؟ او با تکیهبر بینشهای روانشناسی، جامعهشناسی و زیباییشناسی، به مکانیسمهای روانشناختی زیربنای شیفتگی ما به داستانگویی، کارکردهای اجتماعی آیینهای نمایشی، و لذتهای زیباییشناختی ناشی از تجربه غوطهورانه اجرای زنده میپردازد.
در خاتمه، «نظریه و تحلیل درام» بهعنوان یک اثر مقتدر است که نهتنها یک نمای کلی از موضوع خود ارائه میدهد، بلکه خوانندگان را نیز دعوت می کند تا فعالانه با بیان دراماتیک درگیر شوند. با دانش دقیق، نثر شفاف و دامنه میانرشتهای خود، بهعنوان یک منبع ضروری برای دانشجویان، دانشپژوهان و پزشکان بهطور یکسان عمل میکند و بر ارتباط پایدار نمایش بهعنوان شکلی حیاتی از بیان فرهنگی تأکید میکند.
کتاب نظریه و تحلیل درام