سنایی داستان حدیقه را با توحید و معرفت و طلب حقیقت آغاز می کند و با مذمت ظلم و ستمکاری پادشاهان و بزرگان به پایان می رساند. حال، او هم مفتی متشرع است و هم عارف عاشق، هم فیلسوف حکیم است و هم انقلابی. او جریان شعر فارسی را عوض کرد. همان وسوسه ها و گرایش های چندگانه ای که جان شاعر را بی تاب ساخته بود شعر فارسی را به تکاپو انداخت. جریان پویایی شعر با سیلان جاری عرفان به هم پیوست و دریای بیکران از آهنگ و موسیقی و معرفت و عشق را موجب شد.
کتاب حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه