کتاب فیزیولوژی انسانی

«فیزیولوژی انسانی» نوشته‌ی عیدی علیجانی، کتابی آموزشی درباره‌ی رشته‌ی تربیت‌بدنی و علوم‌ورزشی است. این کتاب که برای دانشجویان تألیف شده شامل 12 بخش است که براساس سرفصل‌های درس فیزیولوژی انسانی رشته‌ی تربیت‌بدنی تدوین‌شده است. این کتاب با مقدمه‌ای بر‌مبانی فیزیولوژی آغاز و با دستگاه تولید‌مثل در فصل دوازدهم، به پایان می‌رسد. در «فیزیولوژی انسانی» سعی شده که مطالب مربوط به سلول و احتمالا کاربرد آن در رشته‌ی تربیت‌بدنی ارائه شود. با این‌حال، مباحث کتاب همه‌ی موضوعات مربوط به رشته‌ی دانشگاهی تربیت‌بدنی را شامل می‌شود. یکی از مهم‌ترین فصل‌های کتاب، فصل سوم آن است که به اساسی‌ترین موضوعات رشته‌ی تربیت‌بدنی، یعنی عضله و مکانیسم آن می‌پردازد و همچنین کارکرد عضله را در سیستم بدنی انسان مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. فصل‌های دوازده‌گانه‌ی این کتاب عبارتند از: «مبانی فیزیولوژی»، «فیزیولوژی سلول»، «عضله و مکانیسم»، «فیزیولوژی دستگاه عصبی»، «رابطه‌ی این دستگاه با تنظیم حرکات به زبانی ساده»، «فیزیولوژی غدد و هورمون‌ها»، «قلب و دستگاه گردش‌خون»، «دستگاه تنفس»، «فیزیولوژی کلیه و مایعات بدن و عملکرد کلیه و ارتباط آن‌ها با فعالیت‌های ورزشی»، «فیزیولوژی دستگاه گوارش»، «متابولیسم و انرژی و کاربرد آن در تربیت‌بدنی» و «دستگاه تولید‌مثل».
در بخشی از متن کتاب آمده: «میتوکندری‌ها اندامک‌هایی دارای غشا هستند که مرکز تنفس سلول به‌شمار می‌آیند و تنفس هوازی سلولی در داخل آن‌ها صورت می‌گیرد و انرژی موجود در مواد غذایی را استخراج می‌کنند و به صورت آدنوزین تری فسفات (ATP) در اختیار تمام بخش‌های سلولی قرار می‌دهند. به همین دلیل، میتوکندری‌ها در داخل سیتوپلاسم قرار دارند و تعداد و اندازه‌ی آن‌ها بر اساس نیازمندی‌های متابولیکی سلول‌ها فرق دارد. در ورزشکاران استقامتی با توجه به فعالیت زیاد هوازی تعداد میتوکندری‌ها بیشتر و اندازه بزرگتر می‌شود. در داخل میتوکندری تیغه‌هایی وجود دارد که به آن شکل قفسه مانند می‌دهد و کریستا نام دارد داخل میتوکندری‌ها از مایع رشده است. در داخل مایع میتوکندری دستگاه مسئول چرخه کربس یا چرخه اسید سیتریک قرار گرفته است. اکسیژن به درون این مایع انتشار پیدا کرده و آنزیم‌های تنفسی یعنی فلاوپروتئین‌ها و سیتوکروم‌ها از آن‌ها استفاده می‌کنند. بنابراین وجود آنزیم‌های چرخه کربس و سایر آنزیم‌های مورد نیاز در داخل میتوکندری باعث می‌شود تا واکنش‌های اکسیداسیونی در حضور اکسیژن انجام بگیرد و با استفاده از واکنش‌های چرخه کربس و زنجیره انتقال الکترونی عمل فسفوریلاسیونی صورت گرفته و تعداد زیادی مولکول ATP در اختیار سلول قرار بگیرد.»