کتاب ایران باستان

کتاب ایران باستان؛ ب‍ه روای‍ت م‍وزه ب‍ری‍ت‍ان‍ی‍ا نوشته‌ی جان کورتیس، اثری است که با نگاهی دقیق و علمی، ما را به دل تاریخ و تمدن باشکوه ایران باستان می‌برد. نویسنده که خود یکی از موزه‌داران برجسته و متخصص دوران ایران باستان است و ریاست بخش خاور نزدیک موزه‌ی بریتانیا را بر عهده دارد، در این کتاب به جنبه‌های گوناگون جغرافیایی، تاریخی، تمدنی و تاریخ هنر ایران باستان می‌پردازد. این اثر، در واقع راهنمایی برای مجموعه‌ی آثار تاریخی ایران در موزه‌ی بریتانیا نیز محسوب می‌شود و بخش عمده‌ی آن به بررسی آثار باستانی به‌دست‌آمده از ایران اختصاص دارد که هم‌اکنون در این موزه نگهداری می‌شوند. کتاب با اشاره‌ای مختصر به جغرافیای سرزمین ایران و نخستین جوامع ساکن در این فلات آغاز می‌شود. کورتیس سپس به سیر پیشرفت سفالگری و مکان‌های باستانی که سفال‌ها از آن‌ها کشف شده‌اند، می‌پردازد. او بخش‌هایی از کتاب را به سرزمین عیلام و آثار کشف‌شده از آن‌جا، ابزارها و آثار به‌دست‌آمده از تپه‌های باستانی، آثار برنزی لرستان و گنجینه‌ی جیحون (اوکسوس) اختصاص داده است. این بخش‌ها، با جزئیات، خواننده را با دستاوردهای هنری و فرهنگی این تمدن‌ها آشنا می‌کنند و نشان می‌دهند که چگونه این آثار، بازتابی از زندگی و باورهای مردمان آن زمان هستند. کورتیس در ادامه، به دوره‌های تاریخی مهم ایران باستان، از جمله مادها و پارس‌ها و همچنین دوره‌ی از اسکندر تا اسلام، می‌پردازد. او در کنار توضیحات مختصری درباره‌ی رخدادهای تاریخی و اوضاع سیاسی حکومت‌های ایران باستان، به یافته‌های باستان‌شناسی این دوره‌ها، از جمله سکه‌ها، سفال‌ها، ظروف، سنگ‌نوشته‌ها، نقش‌برجسته‌ها، مجسمه‌ها، ابزارآلات، لوازم تزئینی، مهرها، گچ‌بری‌ها و بناها، اشاره‌ای گذرا دارد. این نگاه جامع، به خواننده کمک می‌کند تا درک بهتری از تنوع و غنای فرهنگی ایران باستان به دست آورد. دو بخش از کتاب، با عناوین «مادها و پارس‌ها» و «از اسکندر تا اسلام»، به‌طور خاص به معرفی اجمالی آثار مربوط به این دوره‌ها اختصاص دارند و تصویری روشن از تحولات تاریخی و هنری ارائه می‌دهند. بخش پایانی کتاب به رشد باستان‌گرایی در ایران سده‌ی نوزدهم میلادی، ورود نخستین سیاحان و باستان‌شناسان، رواج حفاری در ایران و نخستین حفاری‌های صورت‌گرفته توسط هیئت‌های خارجی می‌پردازد. این بخش، به خواننده نشان می‌دهد که چگونه علاقه به تاریخ ایران، در جهان غرب شکل گرفت و چه تأثیری بر مطالعات باستان‌شناسی گذاشت. کتاب با فهرست پادشاهان ایران در دوره‌ی باستان و سال‌های پادشاهی هر یک، ابنیه و محوطه‌های باستانی، به پایان می‌رسد.
در پایان، ایران باستان؛ ب‍ه روای‍ت م‍وزه ب‍ری‍ت‍ان‍ی‍ا کتابی است که دیدگاه ما را نسبت به تاریخ و تمدن ایران باستان دقیق تر می‌کند. این اثر به ما یادآوری می‌کند که تمدن پارسی، با دستاوردهایش در هنر، معماری، سیاست و فرهنگ، یکی از درخشان‌ترین فصل‌های تاریخ بشری است.