اگرچه سابقۀ سکونت در تهران به سالها پیش از انتخاب این شهر به عنوان پایتخت میرسد، اما تمامی اسناد و مدارک موجود دلالت دارد بر این که پیشرفت و توسعهٔ تهران با انتخابش به عنوان پایتخت شروع شد و به خصوص در دورۀ سلطنت طولانی مدت ناصرالدین شاه، نظام کهن و دیرپای زندگی اجتماعی ساکنان شهر تحت تأثیر عواملی قرار گرفت که بیشتر خاستگاه بیرونی داشت و تحولاتی که طی آن دوره در تهران آمد بستری برای اساسیترین و عمیقترین تغییرات کالبدی شد و یکی از مهمترین جنبههای تغییر و تحولات، دگرگونی در معماری خانه های مسکونی بود. در آن دوره برای اولین بار در ایران ساختمان سازی بر اساس نقشه مرسوم شد. همچنین طراحی و ساخت بنا را برخلاف گذشته که مبتنی بر نظام استاد و شاگردی بود به عهده فرد گذاشتند و تقریبا همزمان، تدریس معماری با حضور معلمان اروپایی در دارالفنون شروع شد.
کتاب خانه های تاریخی تهران