کتاب ظفرنامه

نِظام‌الدّین علی بن محمّد بن ابی‌طالب واعظ شَنْبِ غازانی معروف به مولانا نظام‌الدّین شامی؛ از مورخان، نویسندگان و شاعران قرن هشتم و اوایل قرن نهم هجری قمری می‌باشد. نظام‌الدین در سال ۷۴۰ ه‍.ق در شنب غازان (شام غازان) تبریز متولد شد برای همین نیز به شنب غازانی و شامی مشتهر است. در جوانی به بغداد رفت و مدتی از دوران حیات را در خدمت سلطان اویس جلایری(۷۵۷–۷۷۶ هـ) و سلطان احمد بن شیخ اویس (سلطنت از ۷۸۴ تا ۸۱۳ هـ) در بغداد گذراند. وی شیفتهٔ مطالعهٔ متون کمیاب و غریبه بود و همواره کتاب‌های عربی مانند سروده‌های حسّان بن ثابت، تاریخ یمینی و مقامات حریری و کتاب‌های فارسی چون کلیله و دمنه، فرائدالسّلوک، مرزبان‌نامه، سندبادنامه و تاریخ جهانگشا را مطالعه می‌کرده‌است. نظام زمانی که در بغداد بود تیمور عازم آن شهر شده و آن‌جا را فتح کرد. نظام‌الدین اولین شخصی بود که به دیدار تیمور رفت و این نیز به مزاج تیمور خوش آمد و در حق وی گفت: «خدای تعالی بر تو رحمت کند که اول تو از این شهر پیش ما آمدی.» در سال ۸۰۳ ه‍.ق که تیمور به حلب لشکر می‌کشد اتفاقاً نظام که در حلب می‌زیسته بار دیگر شاهد یورش لشکر تیمور به حلب می‌شود. یک سال بعد تیمور او را احضار کرده و نوشتن تاریخ پادشاهی خویش را به وی تکلیف می‌کند. مولانا نظام‌الدین شامی در سال ۸۰۶ وقتی به‌همراه تیمور عازم آذربایجان می‌شود از او رخصت گرفته و به‌تبریز رفته و تا پایان عمر خود در تبریز به‌سر می‌برد