آنچه در نامه ابوالعلاء آمده، گفت و گوهایی است که نویسنده با شاعران روزگار جاهلی و دوره اسلامی و دیگر ادیبان داشته و با ایشان در باب آثار و قصایدشان به سخن پرداخته است. نیز این رساله متضمن سفری ذهنی به بهشت و دوزخ است که مشابه آن را در جهان غرب، در «کمدی الهی دانته» نویسنده نامدار ایتالیایی و نیز در «بهشت گمشده میلتون» سراغ داریم. همچنین اتفاقات این رساله در واقع شبیه یکی از آثار ایران باستان موسوم به «ارداویرافنامه» است که آن هم سفرنامه ای شگفت و خیالی است. وجه اشتراک این آثار آن است که راوی با سفری خیالی به جهان ، آخرت، از احوال بهشتیان و کیفیت پاداش های ایشان دیدن کرده و از وضعیت اهل دوزخ و عذاب هایشان مطلع می شود. روایتگر کتاب ارداویرافنامه، «ارداویراف» است که همچون ابوالعلاء با سفری خیالی به جهان آخرت، احوال بهشتیان و دوزخیان را به نظاره می نشیند.
شگفت کاری های علمی و زبانی ابوالعلاء در خلال متن رساله الغفران وجوه متعددی دارد .
کتاب رساله الغفران