فیلمفارسی واژهای جاافتاده در نقد فیلمهای ایرانی است که هنوز هم بسیاری از منتقدان هنگام صحبت و نقد فیلمهای سینمای ایران از آن استفاده میکند. این واژه را نخستین بار امیرهوشنگ کاووسی یکی از منتقدان تحصیلکرده و بادانش سینما ساخت و در نقدهایش از آن استفاده کرد. این اصطلاح برای اشاره به تولیدات انبوه سینمای قبل از انقلاب به کار میرفت اما در طی دههها و تا به امروز نیز این واژه در نقد فیلمهای ایرانی کاربرد دارد. حسین معززینیا، که خود از منتقدان سینماست و کتابهایی هم دربارهی سینمای ایران و برخی کارگردانهای ایرانی نوشته، سعی کرده از جوانب مختلف به پاسخ این پرسش برسد که فیلمفارسی چیست؟ او بر این عقیده است که «فیلمفارسی مقولهی مهمی است و همواره میتواند توضیحدهندۀ بسیاری از مشکلات و روشنکنندهی راههای مقابله با خطاها و بیخردیهای مرسوم در سینمای ایران باشد.»
نویسندهی کتاب فیلمفارسی چیست؟ سعی کرده است از خلال گفتگو با برخی از مشهورترین بازیگران فیلمهای فارسی و عوامل این سینما در دههی پنجاه، نقدهای منتقدان و میزگرد به واکاوی مقولهی فیلمفارسی بپردازد. بخش اول کتاب شامل گفتگوهایی با بازیگرانی همچون محمدعلی فردین، ناصر ملکمطیعی، رضا بیک ایمانوردی و... است. در این بخش همچنین گفتگوهایی با کارگردانهایی مثل سیامک یاسمی، مهدی فخیمزاده و علیرضا داوودنژاد نیز وجود دارد.
در بخش دوم کتاب دوازده نقد از منتقدان سینمای ایران چاپ شده است. «بحث فیلمفارسی و هنر تودهای» از روبرت صافاریان، «منتقدان دهههای سی و چهل، مبارزه با پدیدهای به نام فیلمفارسی» از محمد عبدی و «فیلمفارسی چیست» از حسین معززینیا عناوین برخی از نقدهای این بخش از کتاب هستند.
بخش سوم کتاب هم شامل دو میزگرد است. «جذابیت در سینما» و «مخاطب سینما» عناوین این دو میزگرد هستند که با حضور امید روحانی، عبدالله اسفندیاری، بهروز افخمی، سیفالله داد و مهرزاد مینویی برگزار شده است.
نویسندۀ کتاب فیلمفارسی چیست؟ با اذعان به این نکته که این کتاب اثری کامل و جامع دربارهی فیلمفارسی با همهی دامنهها و تاثیراتش نیست، مینویسد: «مباحث تئوریک سینمای ما هیچگاه به شکل منطقی و مداوم مطرح نشده و گاه چنان تشتتی در اظهارنظرها دیده میشود که حیرتانگیز است. کتاب حاضر نیز از این پراکندگی برکنار نمانده و بخشی از نوشتهها و گفتههایی که خواهید خواند، در تعارض با یکدیگر شکل گرفتهاند.»
علاقمندان به سینمای ایران از خلال گفتگوها، نقدها و میزگردهای کتاب فیلمفارسی چیست؟میتوانند ضمن مرور تاریخ سینمای ایران، با مشکلات و چالشهای این سینما در دورههای مختلف هم آشنا بشوند.
کتاب فیلم فارسی چیست؟