هیران و بیگاه دلتنگی؛ کوتاه‌ترین اشعار شفاهی ایران (دیهوی بشکردی) است.
این کتاب توسط احمد دادخداپور پژوهشگر و داستان نویس گردآوری و برگردان شده است؛ همچنین دیهو (دیکن_ لیکو_ زهیروک_ دلتنگی_موتک) شعری است شفاهی و کوتاه در یک بیت با معنا و فرمی مختصر در حدود چهار تا شش واژه. اغلب دیهوها ده واج دارند، این اشعار موزون و مقفا هستند. از آنجا که این اشعار شفاهی هستند مقفا بودن این اشعار گاهی تکیه بر حالت شنیداری دارد تا رعایت قوائد مربوط عروض و قافیه، هم چنین شاعران دیهو برای تکمیل گفته‌ی خود نظم فرم را به هم می‌ریزند.
در جنوب کرمان، منطقه بلوچستان و شرق هرمزگان، این اشعار را هر کدام با نامی اما با فرم و محتوایی تقریبن واحد می‌شناسند. این اشعار در منطقه بشکرد دیهو نام دارند. برخی به اشتباه آواز و مقامی دیگر در بشکرد به نام «کردی» را با دیهوها شریک می‌دانند، اما ساختار و محتوای دیهو با کردی از هم جدا است، کردی آوازی است که آوازخوانان بخصوصی دارد و اشعار آن منتخب از دیوان حافظ، ترانه‌های فایز دشتستانی و دیگر اشعار معروف است، کردی‌ها مضمونی صرفا عاشقانه دارند.
دیهو شعر و آواز دسته جمعی نیست؛ در محافل به ندرت خوانده می‌شود، همچنان که از محتوای دیهوها گویا است این اشعار برآمده از رنج و آرزوی منحصر به فرد سرایندگان است، هر دیهو متنی بسیار کوتاه و محتوایی کمتر بزمی دارد به این دلیل مناسب اجرا با ساز نیست.
کتاب هیران و بیگاه دلتنگی
نشر تا