کتاب سفید چاله ها

در «سفیدچاله‌ها»، فیزیک‌دان نظری، کارلو روولی، ما را به مرزهای دانش و خیال می‌برد؛ جایی که سیاه‌چاله‌ها شاید نه پایان، بلکه آغاز چیزی دیگر باشند. او با پرهیز از معادلات پیچیده، روایت خود را با نثری شاعرانه، استعاره‌های دانته و توصیف‌هایی شفاف بنا می‌کند؛ تلاشی برای پیوند علم با تخیل و شعر با فیزیک. این اثر نه‌تنها پژوهشی در فیزیک نظری، بلکه دعوتی به اندیشیدن در افق‌هایی نادیده است.
روولی سفرش را از سرنوشت ستارگان عظیم آغاز می‌کند: فروپاشی گرانشی و تولد سیاه‌چاله‌ها. سپس مفهومی را مطرح می‌کند که زمانی در حاشیه خیال جای داشت: سفیدچاله‌ها، ساختارهایی که بر‌خلاف سیاه‌چاله‌ها، نه جاذب، بلکه دافع‌اند. او نشان می‌دهد که این پدیده‌ها، راه‌حل‌های معتبر در معادلات نسبیت عام هستند، اگر زمان را وارونه کنیم. با تکیه بر گرانش کوانتومی حلقه‌ای، روولی توضیح می‌دهد که در چگالی‌های بسیار بالا، شاید ماده نه به سوی تکینگی بلکه به‌ سوی جهشی کوانتومی رانده شود که سرانجام، سفیدچاله‌ای متولد کند. این احتمال، اگرچه هنوز تأیید تجربی نشده، در مرز فیزیک نظری قرار دارد و با جسارتی علمی اما فروتنانه روایت می‌شود.
مضامین کلیدی مورد بررسی در این کتاب:
1. تخیل به عنوان موتور علم
روولی به‌جای طرد ایده‌های نامعمول، بر اهمیت تخیل در پیشرفت علمی تأکید می‌کند. او سفیدچاله‌ها را «امکان‌های باز» می‌نامد، نه رویاهای واهی.
2. انعطاف‌پذیری زمان
زمان‌ در روایت او، پدیده‌ای سفت‌وسخت نیست. در مجاورت افق رویداد، جریان زمان می‌پیچد و وارونگی آن، تبدیل سیاه‌چاله به سفیدچاله را از منظر نظری ممکن می‌سازد.
3. نقش گرانش کوانتومی
بخش‌های هیجان‌انگیز کتاب، تلاقی مکانیک کوانتومی و نسبیت را بررسی می‌کنند؛ جایی که گرانش کوانتومی، جایگزین فروپاشی بی‌پایان با یک «جهش برگشتی» می‌شود.
4. شعر در دل فیزیک
نقل‌قول‌های دانته و ارجاعات ادبی، گواهی بر نگاه روولی به فیزیک به‌مثابه‌ی شکلی از شعر هستند؛ علمی که نه‌تنها به دنبال حقیقت، بلکه به‌دنبال معناست.
«سفیدچاله‌ها» کتابی نیست که حقیقتی قطعی ارائه دهد، بلکه تأملی جسورانه و لطیف در مرزهای فیزیک است. روولی با مهارتی نادر، ما را به جهانی می‌برد که در آن پارادوکس‌ها الهام‌بخش‌اند و ناشناخته‌ها، افق‌های ممکن. نثر او، بی‌آنکه ساده‌انگاری کند، فهم‌پذیر باقی می‌ماند و در عین علمی‌بودن، از سحر روایت تهی نیست. برای خوانندگانی که به‌دنبال تجربه‌ای فکری‌-ادبی از کیهان‌شناسی نوین هستند، سفیدچاله‌ها سفری آرام، هوشمندانه و خیال‌برانگیز است. این کتاب نه‌تنها درک ما از کیهان را به چالش می‌کشد، بلکه از ما می‌خواهد با چشمانی شاعرانه به واقعیت بنگریم.