کتاب الاصنام

کتاب «ت‍ن‍ک‍ی‍س الاص‍ن‍ام : ت‍اری‍خ پ‍رس‍ت‍ش ع‍رب پ‍ی‍ش از ظه‍ور اس‍لام» اثر هشام بن محمد کلبی، یکی از آثار ارزشمند و کهن در زمینه‌ی تاریخ و فرهنگ عربستان قبل از اسلام است. این کتاب که در قرن سوم هجری نگاشته شده، به بررسی آیین‌ها، باورها و سنت‌های مردم عرب جاهلی پیش از ظهور اسلام می‌پردازد.
هشام کلبی، نویسنده‌ی این اثر، از دانشمندان و محققان برجسته‌ی عرب در زمینه‌ی تاریخ، انساب و آداب و رسوم عربی بود. او در کتاب «تنکیس الاصنام» اطلاعات گرانبهایی را در مورد معابد، بت‌ها، آیین‌های مذهبی و جشن‌های قبایل مختلف عرب گردآوری کرده است. این کتاب به دو بخش تقسیم می‌شود بخش اول آن نحوه‌ی بت‌پرستی پس از هبوط آدم و دوران نوح است و بخش دیگر آن نحوه‌ی پرستش اصنام توسط اعراب جاهلی قبل از اسلام است، کلبی توضیح می‌دهد چگونه این آیین‌های خرافی مانع  پیشرفت در میان اعراب شده و باعث تباهی و بدبختی در فرهنگ اعراب جاهلی گشته است. از ویژگی‌های برجسته این کتاب، ارائه جزئیات دقیق در مورد انواع بت‌ها، مکان‌های پرستش آن‌ها و آدا‌ب‌ورسوم مرتبط با هر یک از این بت‌هاست. کلبی همچنین به بررسی ریشه‌های تاریخی و اسطوره‌ای این بت‌ها و ارتباط آن‌ها با قبایل مختلف عرب می‌پردازد. علاوه بر این، تنکیس الاصنام اطلاعات ارزشمندی در مورد جشن‌های سالانه، آیین‌های قربانی، مراسم ازدواج و سوگواری در میان قبایل عرب ارائه می‌دهد. این کتاب به‌طور کلی، نگاهی جامع به فرهنگ و باورهای مردم عربستان پیش از اسلام می‌اندازد و منبع مهم و ارزشمندی برای مطالعات تاریخی و فرهنگی در این زمینه محسوب می‌شود، کلبی با زبانی ساده و روان، اطلاعات خود را بیان می‌کند و از روایات و اشعار عربی برای تأیید و تقویت مطالب خود استفاده می‌نماید. این کتاب نه‌تنها برای محققان و دانشجویان رشته‌های مرتبط با تاریخ و فرهنگ عربی، بلکه برای عموم علاقه‌مندان به آداب و رسوم و باورهای قدیمی اعراب نیز جذاب و خواندنی است.