کتاب شاه جهان : زندگانی کوروش بزرگ

کورش بزرگ، بنیانگذار شاهنشاهی پارسی هخامنشی، از 559 تا 530 پ­م سلطنت کرد. او از افرادی بود که تاریخ جهان را تغییر داد و برای مردم گوناگون شخصیتی متفاوت بود: برای پارسیان آغازین و عیلامیان کورش رهبری استثنایی بود که آنان را به عرصۀ جهانی وارد کرد، جهانی که از آسیای مرکزی تا آناتولی و فراسوی آن امتداد داشت؛ فردی مبتکر که زندگی آنان را به کلّ، هم در ظاهر و هم در عمل، تغییر داد. برای بابلیان باستان، کورش در قد و اندازۀ حمورابی درآمد و با این که خارجی بود، کاملا با سنت‌های آنان همخوانی داشت. برای عبرانیان باستان، کورش شخصیتی بنیادین در آزادی آنان از سلطۀ بابلیان بود، به طوری که او را عملا ناجی خود خواندند. کورش به آنان کمک کرد تا معبد سلیمان [نبی] را دوباره بسازند و دوره­ای را آغاز کرد که امروزه «دورۀ معبد دوم» خوانده می­شود. برای نویسندگان یونانی و رومی، کورش فرمانروایی آرمانی بود که در وجودش برترین خصیصه‌­های رهبری و نبوغ جمع شده بود، اما در عین حال می ‌توانست فرماندۀ نظامی بی­‌محابا و بی­رحمی نیز باشد. در عصر اخیر نیز چنین ویژگی‌های برتری به کورش نسبت داده شده، و برای بسیاری از مردم، او کماکان نماد وطن‌دوستی به شمار می ‌رود که شکوه نخستین دوره‌های تاریخ ایران را در خود جمع کرده است.