کتاب یک میراث استعماری

استعمار برای هر شخصی که در ایران به دنیا آمده و یا صرفا نگاهی گذرا به تاریخ پرفرازونشیب این کشور و رویدادهای بی‌شمار آن انداخته، مفهوم آشنایی است. کشور ایران به‌دلیل موقعیت ممتاز خود به‌سبب غنای بالای منابع نفتی و معدنی‌ای که در خود دارد و چه از جهت قرارگرفتن در چهارراه جهان و برتری استراتژیکی آن، از تمامی جهات جغرافیایی، همواره یکی از اهداف حملات مستقیم و غیرمستقیم کشورهای قدرتمند جهان بوده است. یکی از این نقاط که حتی امروز هم مناقشات زیادی را حول‌محور خود بر‌می‌انگیزد، جزایر سه‌گانه خلیج‌ فارس شامل ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک است. به‌دلیل اهمیت تاریخی این جزایر و همچنین برجستگی موقعیت جغرافیایی آن‌ها پژوهشگران و اندیشمندان بسیاری از رشته‌ها و حوزه‌های مطالعاتی گوناگون، دست به تألیف آثار و نوشته‌های خود در رابطه‌ با ابعاد مختلف این جزایر زده و داده‌های ارزشمندی را گردآوری نموده‌اند. کتاب «یک میراث استعماری» اثر دکتر فرهنگ مهر، و ترجمه علی محمودی سرچقایی، یکی از بهترین متون به نگارش درآمده در این حوزه است. این کتاب توسط دکتر فرهنگ مهر، حقوق‌دان ایرانی نوشته شده که سال‌ها در پست‌های عالی دانشگاهی و اجرایی فعالیت داشته است. نویسنده با دسترسی به اسناد تاریخی موجود در آرشیوهای وزارت خارجه انگلستان، از منظری نو به مسئله جزایر سه‌گانه می‌پردازد. وی ادعای کشورهای همسایه مبنی‌بر مالکیت جزایر سه‌گانه را رد کرده و تأکید دارد که اختلافات میان ایران و انگلیس در سده‌های گذشته، بعدها به‌صورت میراثی به‌ یادگارمانده از دوران استعمار به کشورهای تازه‌استقلال‌یافته در خلیج‌ فارس رسیده است. مطالعه این کتاب به‌ویژه برای پژوهشگران روابط بین‌الملل، حقوق‌دانان و دیپلمات‌های ایرانی در عرصه روابط خارجی می‌تواند سودمند باشد؛ چرا‌که روایت‌ها و دلایل جالبی درباره روابط ایران و انگلیس و کشورهای عربی حاشیه خلیج‌ فارس ارائه می‌کند که برخی از آن‌ها از تازگی برخوردارند و افق‌های جدیدی را پیش‌روی خوانندگان این اثر باز خواهند کرد.