«دایی وانیا» اثری نوشته آنتوان چخوف، نمایشنامه نویس شناخته شده روسی است که به نویسنده ای با سبک واقع گرا معروف است. این کتاب در دسته آثار نمایشی تقسیم بندی می شود. «دایی وانیا» سال 1897 برای نخستین بار منتشر شد و این نمایشنامه تاکنون بارها به زبان های مختلف چاپ و به روی صحنه اجرا شده است. «دایی وانیا» ماجرای سفر استاد بازنشسته ای به نام سربریاکوف به ملکی است که در روستا دارد. همسر جوانش هم او را در این سفر همراهی می کند.
دایی وانیا، برادر همسر اول سربریاکوف به همراه سونیا، دختر سربریاکوف از همسر اولش اداره ملک روستایی را برعهده دارند و در طول نمایشنامه بارها از سختی اداره ملک و ملالی که گریبان آن ها را در روستا گرفته گلایه می کنند. اما با ورود سربریاکوف و یلنا، همسر دومش زندگی اهالی روستا دستخوش تغییراتی می شود. دایی وانیا و آستروف، پزشک روستا که گاهی به ملک سربریاکوف سر می زند، هر دو دلباخته یلنا می شوند. این در حالی است که سونیا که چهره دلربایی ندارد به آستروف علاقمند است اما پزشک روستا از این علاقه بی اطلاع است. بحران در نمایشنامه زمانی آغاز می شود که سربریاکوف اعلام می کند قصد دارد ملک را بفروشد و پول آن را در جایی دیگر سرمایه گذاری کند. سربریاکوف سال ها با درآمد ملک روستایی همسر اولش توانسته در شهر زندگی کند اما دیگر تمایلی به داشتن ملک روستایی ندارد. این موضوع به معنی بی خانمان شدن دایی وانیا و سونیا است که هر دو سال ها زندگی و جوانی خود را برای اداره ملک روستایی صرف کرده اند.
نمایشنامه «دایی وانیا» بازنویسی دوباره ای است که چخوف از نمایشنامه «دیو چوب» انجام داده. چخوف نمایشنامه «دیو چوب» را ده سال پیش از انتشار «دایی وانیا» نوشته است. او در این بازنویسی تعداد شخصیت های نمایشنامه را به 9 نفر کاهش داده. همچنین پایان بندی نمایشنامه «دایی وانیا» با «دیو چوب» متفاوت است و چخوف ترجیح داده در بازنویسی از پایانی قطعی به مبهم تغییر جهت دهد.
کتاب دایی وانیا
