کشور ایران، هم به دلیل تاریخ کهن و پر ماجرایی که دارد و هم از جهت جذابیت‌های فرهنگی بی‌شمارش، همواره موردتوجه اندیشمندان و متفکرانی از رشته‌های مختلف علوم‌انسانی بوده است. از میان هزاران جاذبه‌ای که در مرزوبوم این کشور قابل رویت بوده و از اهمیت بسیاری برخوردار است، می‌توان به معماری شهرها و خانه‌های ایرانی اشاره کرد. به شهرهای تاریخی ایران که نگاه کنیم، واحه‌ها و تکه‌های دیوار کشیده‌ای می‌بینیم که به‌استثنای فضای فشردۀ بینابین (دیوار)، جهان را به دو قسمت مجزا از هم یعنی به درون به‌عنوان ساحت حضور و بیرون به‌عنوان غیریت تام و مطلق تقسیم می‌کند. آنچه ممکن ذهن افراد را به خود درگیر کند این است که چنین صورت اجتماعی‌ای چگونه مدنیت و تمدنی را در خود پرورش می‌دهد؟ کتاب «دیوار: جستاری در جامعه‌شناسی فضا در ایران» اثر سعید خاقانی، جامعه‌شناس و نویسنده اهل ایران، در پی یافتن جوابی به این سوال برآمده و در آن، نقش پدیده دیوار در تاریخ ایران، از منظر علم جامعه‌شناسی مورد کاوش و بررسی دقیق قرار می‌گیرد. در این سیاه، نگارنده نام این موجودیت اجتماعی فوق‌الذکر را «جامعۀ دیوار مدار» گذاشته است و علاوه بر تلاش برای پاسخ به برخی از ابهامات، پرسش‌های دیگری پیرامون آن مطرح می‌کند: اینکه قطبیت فضا چگونه ما و دیگری‌ها را می‌سازد؟ سازوکار حکمرانی‌اش چیست و مرام و مسلک شهروندانش بر چه مدار اخلاقی‌ای می‌چرخد؟ تقسیم‌بندی فضا به این شکل و صورت، حاصل کدام فرایندهای اجتماعی و اقتصادی و کدام شکل از مظاهر قدرت سیاسی را بازتولید می‌کند؟ این اثر جستاری در حوزۀ مطالعات فرهنگی و جامعه‌شناسی تاریخی فضاست تا آنچه را که در درون مفاهیم کلی و گنگی همچون جامعۀ سنتی و شرقی و امثالهم مقوله‌بندی شده است، در جهت فهمی تحلیلی به ساحت تفاوت‌ها و رابطه‌ها بکشاند. مطالعه این کتاب، هم از جهت موضوع جذاب و قابل‌تأملی که دارد و هم به سبب انسجام ساختاری و نثر روان نگارنده‌اش، بسیار مفید و لذت‌بخش بوده و تجربه‌ای به‌یادماندنی را برای خوانندگان به ارمغان می‌آورد.
کتاب دیوار
تیسا