کتاب «سرگذشت انسان: خاستگاههای ثروت و نابرابری» اثر ادد گلر، اقتصاددان برجسته اهل فلسطین اشغالی، تلاشی جسورانه برای تبیین علل اصلی نابرابری ثروت در جهان امروز و ریشههای تاریخی آن است. این استاد شاخص اقتصاد و بنیانگذار نظریهی رشد یکپارچه، با این کتاب به خوانندگان خود نگاهی جامع و عمیق به تاریخ تکامل اقتصادی انسانها ارائه میدهد. گلر در این کتاب، با نگاهی میانرشتهای و با تکیهبر یافتههای علوم مختلف از جمله اقتصاد، زیستشناسی، انسانشناسی و جغرافیا، سفری طولانی در تاریخ بشر از آغاز تا امروز را ترسیم میکند تا نشاندهد چگونه تفاوتهای اقتصادی میان ملتها شکل گرفته است. گلر در این کتاب بهدنبال پاسخ به پرسشهای بنیادینی است که بسیاری از اقتصاددانان و تاریخنگاران را به خود مشغول کردهاند: چرا برخی از جوامع به ثروت و رفاه دست یافتهاند درحالیکه دیگران در فقر و نابرابری گرفتار شدهاند؟ او با استفاده از دادهها و تحلیلهای تاریخی، اقتصادی و اجتماعی، به بررسی عواملی میپردازد که در طول تاریخ به تفاوتهای عظیم در ثروت و نابرابری منجر شدهاند.
گلر معتقد است که درک نابرابری اقتصادی در جهان، مستلزم نگاهی فراتر از تحلیلهای متعارف اقتصادی و توجه به عوامل بنیادینتری است که ریشه در تاریخ تکامل انسان دارد. او در فصول ابتدایی کتاب، به بررسی زندگی انسانهای اولیه در دوران پارینهسنگی میپردازد و نشان میدهد که چگونه تحولات آب و هوایی و تغییرات محیطی، مسیر تکامل انسان و پراکندگی جغرافیایی او را شکل داده است.
سپس گلر به انقلاب کشاورزی بهعنوان نقطه عطفی در تاریخ بشر میپردازد و تأثیر آن بر شکلگیری تمدنها، ظهور دولتها و آغاز نابرابری اقتصادی را تشریح میکند. او نشان میدهد که چگونه حاصلخیزی خاک و شرایط جغرافیایی، برخی مناطق را مستعد توسعه کشاورزی و رشد جمعیت کرد، درحالیکه سایر نقاط از این روند عقب ماندند.
گلر در ادامه، نقش تکنولوژی و نوآوری را در تحولات اقتصادی بررسی میکند. او معتقد است انقلاب صنعتی در اروپا، محصول تعامل پیچیده میان فرهنگ، نهادها و پیشرفتهای علمی بود که زمینه را برای جهشی بزرگ در تولید ثروت فراهم کرد. با اینحال، کشورهایی که به دلایل تاریخی و جغرافیایی از این روند عقب مانده بودند، شکاف عمیقی با جهان پیشرفته پیدا کردند.
یکی از برجستهترین مفاهیم کتاب، تله مالتوسی است. گلر توضیح میدهد که چگونه در بخش اعظم تاریخ بشر، رشد جمعیت و محدودیت منابع مانع از بهبود پایدار سطح زندگی شده است. تنها با گذار جمعیتی و کاهش نرخ زادوولد در دو قرن اخیر، جوامع توانستند از این تله رهایی یابند و مسیر توسعه اقتصادی را هموار کنند.
گلر در فصول پایانی، به وضعیت کنونی جهان میپردازد و معتقد است علیرغم پیشرفتهای چشمگیر در کاهش فقر مطلق، نابرابری همچنان یکی از بزرگترین چالشهای پیشروی بشریت است. او خاطرنشان میکند که درک ریشههای تاریخی این نابرابری، گامی ضروری در جهت یافتن راهحلهای موثر برای آن است.
در مجموع، کتاب «سرگذشت انسان: خاستگاههای ثروت و نابرابری» اثری عمیق، بدیع، تفکربرانگیز و چندوجهی است که تلاش میکند پازل پیچیده نابرابری اقتصادی در جهان را حل کند. گلر با زبانی روشن و گیرا، مفاهیم پیچیده را به شکلی درخور فهم مخاطب عام ارائه میدهد و درک و نگرش ما از گذشته و آینده اقتصادی جهان را دگرگون میکند. این اثر جذاب، منبعی ضروری برای همه کسانی است که در پی شناخت بهتر نابرابریهای امروز هستند.
کتاب سرگذشت انسان