کتاب دیوان شوکت بخاری

شوکت بخاری (نیمه دوم قرن یازدهم هـ.ق)، یکی از بزرگ‌ترین شاعران طرز خیال است. این شاعران، امثال میرزا جلال اسیر شهرستانی، بیدل دهلوی و ....، معنای تازه‌ای از معنی در سر داشتند و به قول صاحب فرهنگ آنندراج، نزاکت [نازکی خیال] را به جایی رسانیدند که در بعضی اشعار اینان، جمال معنی جز در آیینه خیال نتوان دید. برخی از ابیات و مصراع‌های شوکت از فرط تازگی و قدرت خیال، خواننده را غرق در لذتی آمیخته به بهت می‌کنند. شعر شوکت علاوه بر خیالات و مضامین تازه، پر از تناسبات متعدد ادبی بین کلمات است و تلمیحات و اشارات تازه دارد. زبان او، زبان دوره خود اوست و لذا پر از لغات و اصطلاحات مردم دوره صفویه است. اشارات به کاسه چینی، خامه مو، سرمه خاموشی، نان پنجه کش، کاغذ سوزن زده، کاغذ ابری، آینه تصویر و غیره در ادبیات قدیم نبوده است. در این کتاب که با مراجعه به چندین نسخه فراهم آمده است، فرهنگ مختصری هم برای این گونه لغات و اصطلاحات تنظیم شده است.