هشتاد سال پیش از این در بحبوحۀ جنگ جهانی دوم، درحالی‌که شوروی و آلمان نازی از دو سو به کشور لهستان هجوم آورده بودند، مردم بی‌دفاع لهستان از سرزمین خود آواره گشته و شمار بسیاری از آنها همچون اسیران جنگی به اردوگاه‌های سیبری منتقل شدند. هنگامی که ورق جنگ برگشت و شوروی از متحد آلمان به دشمن آن بدل شد، بی‌جاشدگان لهستانی برای دومین‌بار کوچانده شدند؛ این‌بار هزاران نفر زن و مرد و کودک لهستانی راهی ایران شدند. از میان مهاجران لهستانی، شمار اندکی از دختران جوان برای همیشه در ایران ماندند و در وصلت با مردان ایرانی، خانواده تشکیل دادند. یکی از این زنان، ماریا بایدان است که تمام عمر خود را در تهران سپری کرد و نهایتا در آرامستان دولاب در کنار سایر هم‌وطنان خود به خاک سپرده شد.
کتاب مادام لهستانی
نگارستان اندیشه