کتاب بوستان سعدی (جیبی)

بومحمد مشرف الدین مصلح بن عبدالله بن مشرّف، متخلص به سعدی زاده ی سال 606 و در گذشته ی سال 690 هجری قمری، شاعر و نویسنده ی بزرگ ایرانی بود.سعدی به احتمال زیاد در سال 606 هجری قمری (برابر با حدود 589 خورشیدی و 1210 میلادی) در شیراز به دنیا آمد. با این حال، برخی از صاحب نظران، تولد او را در حدود سال 585 هجری قمری می دانند. با توجه به این که هیچ منبع تاریخی مستقلی در مورد زادروز سعدی گزارشی نداشته است، هر دو تاریخ ذکر شده، بر اساس استنباط صاحب نظران از آثار خود او به دست آمده است.نام کوچک سعدی، مصلح، از نام پدربزرگ پدری اش گرفته شد. پدر او، ملازم دربار سعد بن زنگی، اتابک فارس، بود و همزمان به علوم دینی نیز اشتغال داشت. سعدی از کودکی تحت تعلیم و تربیت قرار گرفت و از عشق و آموزه های خردمندانه ی پدر به نیکی یاد می کرد. سعدی در دوازده سالگی پدرش را از دست داد و تحت تکفل پدربزرگ مادری خود، مسعود بن مصلح الفارسی، قرار گرفت. او در دوران کودکی، مقدمات علوم ادبی و شرعی را در شیراز آموخت. سعدی به قولی، خواهرزاده ی قطب الدین شیرازی، دانشمند و فیلسوف سرشناس است. دوران کودکی و نوجوانی سعدی همزمان با اتابکی سعد بن زنگی در فارس بود، که با حمله ی مغول به ایران مصادف شد. اوضاع نابسامان ایران در پایان دوران سلطان محمد خوارزمشاه و به ویژه حمله ی سلطان غیاث الدین خوارزمشاه، برادر جلال الدین خوارزمشاه، به شیراز در سال 620 هجری قمری، سعدی را بر آن داشت که در روزگار جوانی شیراز را ترک کند و به بغداد برود.سعدی، تأثیر انکارناپذیری بر زبان فارسی گذاشته است به طوری که شباهت قابل توجهی بین فارسی امروزی و زبان سعدی وجود دارد. آثار او مدت ها در مدارس و مکتب خانه ها به عنوان منبع آموزش زبان و ادبیات فارسی تدریس می شده و بسیاری از ضرب المثل های رایج در زبان فارسی از آثار وی گرفته شده است. او بر خلاف بسیاری از نویسندگان معاصر یا پیش از خود، ساده نویسی و ایجاز را در پیش گرفت و توانست، حتی در زمان حیاتش، شهرت زیادی به دست آورد. آثار سعدی اصطلاحا سهل ممتنع است و در آن ها نکته سنجی و طنز آشکار یا پنهان ملاحظه می شود.تاریخ درگذشت سعدی را در منابع گوناگون، بین سال های 690 تا 695 هجری قمری ذکر کرده اند. اما مورد اعتمادترین روایت که سعید نفیسی طرح می کند، این است که وی در 27 ذیحجه ی سال 690 هجری درگذشته و در همان خانقاهی که اقامت گزیده بود، به خاک سپرده شده است.