کتاب «جستوجوی رهایی در قلهها؛ مدخلی بر جامعهشناسی کوهنوردی ایران» نوشته علیرضا اسکندریون و گلشید کریمیان، نگاهی نو به یکی از کنشهای به ظاهر ساده انسانی، یعنی کوهنوردی میاندازد و آن را از منظری کاملا جامعهشناختی بررسی میکند. این اثر از همان ابتدا هدفش را مشخص میکند پژوهشی برای فهم کوهنوردی به عنوان یک پدیده اجتماعی و سیاسی در دل تاریخ معاصر ایران است. کتاب اینگونه توضیح می ده که در دهههای سی تا پنجاه شمسی، به ویژه پس از کودتای ۱۳۳۲، کوه و کوهنوردی برای نسلی از فعالان سیاسی به چیزی فراتر از یک ورزش بدل شد. کوه به فضایی برای تجربه آزادی، شکلگیری اراده جمعی، و میدانی برای مقاومت در برابر شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم تبدیل گشت. این نگاه اما با آگاهی کامل از دشواریهای پژوهش تاریخی شکل گرفته است. نویسندگان به خوبی به این مسئله واقفاند که نوشتن درباره گذشته، به خصوص دورهای که تحت تأثیر محدودیتهای سیاسی بوده، با چه چالشهایی روبروست از صحتسنجی منابع پراکنده گرفته تا یافتن نامهای کوهنوردان فراموششده و درک انگیزههای واقعی افراد. با این وجود، آنها با استفاده از منابع مکتوب، مصاحبههای میدانی و تحلیل خاطرات، پیوندی معنادار میان تجربه کوه و تجربه زندان در آن دوران برقرار میکنند. کتاب نشان میدهد که چگونه زیست مقاوم و انسانی بسیاری از زندانیان سیاسی، ریشه در آمادگیهای جسمی و روحی داشت که در برنامههای کوهنوردی کسب کرده بودند و از این طریق، مسئله جامعهشناختی بیگانگی را در متن این تجربیات تحلیل میکنند. اگرچه تمرکز اصلی کتاب بر دوران پهلوی و تلفیق فعالیتهای سیاسی و کوهنوردی است، نویسندگان برای ایجاد یک بستر تحلیلی، ناگزیر به ریشههای تاریخی این فعالیت نیز میپردازند. آنها با اذعان به اینکه یافتن یک نقطه شروع مطلق برای کوهنوردی تقریبا غیرممکن است و این ماجرا گاه به انسانهای غارنشین و نیازشان به بقا بازمیگردد، تاریخچهای مختصر از این فعالیت را برای ورود به بحث اصلی خود باز می کنند. در نهایت، «جستوجوی رهایی در قلهها» مدخلی بر جامعه شناسی کوه نوردی ایران تحقیقی نوآورانه است که برای علاقهمندان به کوهنوردی اثری جذاب است.
درباره علیرضا اسکندریون
علیرضا اسکندریون متولد سال 1347، نویسنده ایرانی می باشد.