کتاب فضا به مثابه ی پشتیبان

کتاب «فضا به مثابه‌ی پشتیبان» نوشته فوآد فراهانی، نگاهی تازه و تحلیلی به هنر مدرن از زاویه پدیدارشناسی دارد؛ یعنی آن‌گونه که فضا، نور و تجربه زیسته در هنر به کار گرفته می‌شوند تا مخاطب نه فقط تماشاگر، که درگیر و شریک اثر شود. این کتاب حاصل سال‌ها تجربه و پژوهش نویسنده در عرصه‌های گرافیک، نقاشی، مجسمه‌سازی و فیلم‌سازی است؛ هنرمندی که هم‌زمان با تجربه‌ی عملی، دل در گرو نظریه‌پردازی نیز دارد.
کتاب دو فصل اصلی دارد. در فصل نخست با عنوان «اتوپیای کانستراکتیویسم»، نویسنده به جنبشی هنری می‌پردازد که در اوایل قرن بیستم، در روسیه، هلند و آلمان شکل گرفت و با تأکید بر ساختار، نظم و سادگی، به دنبال نوعی تجربه بی‌واسطه از واقعیت بود. فراهانی این جنبش را از منظر پدیدارشناسی تحلیل می‌کند و نشان می‌دهد چگونه فرم می‌تواند زبان تجربه باشد. فصل دوم، به جنبش «نور و فضا» در دهه‌ی ۱۹۶۰ کالیفرنیا می‌پردازد؛ جنبشی کمتر شناخته‌شده در ایران که هنرمندانش با بهره‌گیری از رسانه‌هایی مانند نور، آینه، مه و فضاهای مینیمال، اثری خلق می‌کردند که مخاطب را درگیر حس و ادراک می‌کرد. نویسنده با معرفی این هنرمندان، پنجره‌ای به افق‌های کمتر دیده‌شده‌ی هنر معاصر باز می‌کند.
در قلب این کتاب، پدیدارشناسی به‌عنوان روشی برای فهم مستقیم و بی‌واسطه از جهان، نقش محوری دارد. فراهانی نشان می‌دهد که هنر مدرن، برخلاف تصور رایج، صرفا مفهومی یا انتزاعی نیست؛ بلکه گاه از خود تجربه‌ی فیزیکی و زیسته سخن می‌گوید. او می‌نویسد هنر می‌تواند به جای بازنمایی واقعیت، خود واقعیت را به ما بچشاند؛ از خلال فضا، نور و ادراک.
فضا به مثابه‌ی پشتیبان کتابی‌ست برای آن‌ها که می‌خواهند هنر را نه فقط ببینند، بلکه بفهمند و حس کنند. این کتاب می‌تواند برای دانشجویان هنر، فلسفه، معماری و برای همه علاقه‌مندان به تجربه‌های ناب هنری، دریچه‌ای تازه باشد. اثری که با نثری سنجیده، اما روان، میان نظر و عمل، بینش و احساس، پلی خلاق می‌زند.