زبان فارسی زنجیری ست که افغانستان، ایران و تاجیکستان را به هم پیوند داده و تاریخ هزاران ساله ی مشترکی را ساخته که با وجود فرازونشیب های بسیار، همچنان نسبتی جداناپذیر را میان این سه کشور موجب شده است. زبان فارسی اما گونه گون و سرشار از تنوع است و مردم در گوشه گوشه ی ایران، افغانستان و تاجیکستان، فارسی را به شیوه ای متفاوت صحبت می کنند و می نویسند. افغانستان در این میان به دلیل حفظ زبان فارسی دری و زیبایی های موجود در صورت و معنای آن و تنوعی که در گویش وران همین فارسی دری وجود دارد، جغرافیای منحصربه فردیست. کتاب «افغان نامه» نوشته ی «محمود افشار یزدی» پژوهش سترگی ست در سه جلد که علاوه بر تحقیق در زبان های فارسی و به خاصه زبان فارسی دری، به تاریخ و سیاست و جغرافیای افغانستان و نسبتش با ایران و تاجیکستان پرداخته است. این کتاب مناسبات سیاسی و اقتصادی، حکمرانی ها و وحدت ملی در افغانستان را بررسی کرده و با دقت نظر، جزئیات مسائل قومی، دینی و ... را در افغانستان زیر ذره بین برده است. بخش های دیگر کتاب و ورودش به مسائل ایران، انتخاب نام کتاب را جالب می کند: «افغان نامه» که هم به افغان و افغانستان برمی گردد و هم به معنای دیگر آن یعنی فغان و حسرت از چیزها و کسانی! دکتر افشار در کتاب «افغان نامه» از پرداختن به افغانستان و مباحث مربوط به آن شروع می کند و سپس به ایران و جریانات مربوط به وحدت ملی و مسائل کردستان، خوزستان، بلوچستان، ترکمن صحرا و آذربایجان می رسد و پژوهش ژرفش را با مداقه در بخشی از مهم ترین مسائل چند سده ی اخیر ایران پیش می برد.
کتاب افغان نامه (سه جلدی)
سخن
محمود افشار
