کتاب دایره المعارف جنبش های دینی نوظهور

اما در ایران از نام هایی نظیر جنبش های نوپدید دینی/ معنوی، ادیان کاذب، ادیان انحرافی، شبه عرفان ها/ معنویت ها، عرفان های دروغین، و امثال این نام ها استفاده می شود که نشان دهندۀ بار بسیار منفی این پدیده در جامعۀ پژوهشی/ پژوهش گران ایران است. گفتنی است که شاید بتوان، با استفاده از مطالعات تجربی موجود، دایرۀ معنایی برخی از این نام ها را دقیق یا دقیق تر کرد و هرکدام را به یک گونه از واقعیت پیچیدۀ یادشده اختصاص داد، اما به نظر می رسد، بااین که بعضی از این اصطلاحات در فضای آکادمیک دایرۀ مشخصی دارد، در فضای ژورنالیستی کشور بادقت از این اصطلاحات استفاده نمی شود.

اصطلاح «جنبش های دینی نوظهور (جدن ها)» وقتی در اشاره به این گروه های نوپدید دینی به کار می رود خنثی تر از اصطلاح «گروهک ها» است. آن ها را نوظهور می نامند نه فقط به این دلیل که آن ها خود را پس از جنگ جهانی دوم در قالبی جدید نشان می دهند، بلکه هم چنین به این دلیل که آن ها خود را به عنوان جای گزین هایی برای ادیان رسمی رایج و فرهنگ غالب شناسانده اند. آن ها را به این دلیل دینی می نامند که به طور رسمی به ارائۀ چشم اندازی از جهان مذهبی یا مقدس می پردازند یا ابزاری برای رسیدن به اهدافی دیگر مانند معرفت متعالی، اشراق معنوی، یا خودپروری به شمار می روند یا به این دلیل که برای پرسش های اساسی اعضای خود پاسخ هایی را فراهم می آورند.