کتاب ایران در یک نگاه

پرویز رجبی متولد ۲۷ اردیبهشت ۱۳۱۸ تو درگذشته ۲۱ بهمن ۱۳۹۰ تاریخ‌دان، ایران‌شناس، مترجم، نویسنده و منتقدِ اجتماعی ایرانی بود. او در بهار سال ۱۳۱۸ در روستای امامقلی، ۳۸ کیلومتری قوچان، به دنیا آمد. کودکی را در زادگاه پدرش در روستای آق‌کند، بین میانه و زنجان سپری کرد و در همان‌جا به مدرسهٔ ابتدایی رفت. پدرش از فعالان فرقه دمکرات بود. پس از سقوطِ حکومتِ پیشه‌وری پدرش به شوروی گریخت و او همراه مادر به قوچان رفت و در حالی تحصیل در کلاس اول ابتدایی را ادامه داد که فارسی کمی می‌دانست و در مدرسهٔ قبلی‌اش تنها زبان ترکی آذربایجانی را تدریس کرده‌بودند. در مشهد دیپلم گرفت و به استخدام ادارهٔ فرهنگ قوچان (آموزش و پرورش کنونی) درآمد و آموزگاری را پیشه کرد. در سال ۱۳۳۸ به تهران آمد و در بانک صادرات استخدام شد و تا ۱۳۴۲ در آن بانک کار می‌کرد. در سال ۱۳۴۲ با کمک قاضی خیرخواهی در دادگستری قوچان برای ادامهٔ تحصیل به آلمان رفت. در سال ۱۳۴۹ وقتی از آلمان بازگشت دارای دو دختر به نام‌های کتایون و بیتا بود و از دانشگاه گوتینگن آلمان مدرکِ دکترا گرفته بود. در بازگشت، نخست به استخدام دانشگاه اصفهان درآمد و بعد توسطِ ساواک اخراج شد. پس از اخراج از وزارت علوم و آموزش عالی در سال ۱۳۵۳ سرانجام مرکز تحقیقات ایران‌شناسی را تأسیس کرد.