کتاب پژوهشی درباره دریای خزر و نواحی

در ایامی که تازیان با سپاه یزدگرد سوم نبرد می کردند، سپاهیان عرب هرچه کوشیدند نتوانستند بر مرزهای گیلان دست یابند و خود را در جنگ با دیلمیان عاجز دیدند. در اواخر قرن اول هجری، حجاج بن یوسف ثقفی با لشکری عظیم به حدود دیلم رفت و نمایندگان آنان را خواست و نقشه راه های دیلم را به ایشان نشان داد و گفت: راه های سرزمین شما را به خوبی می دانیم، اگر اطاعت ما را گردن ننهید ولایت شما را ویران می کنیم. دیلمیان در پاسخ وی گفتند: تو فقط راه های ما را می شناسی ولی پاسبانان راه ها را نشناخته ای، اگر لشکر بفرستی خواهی شناخت.