کتاب مطبوعات سیاسی عصر مشروطه

چرخ چاپ یا مطبعه، نخستین بار حدود یکصد و هفتاد سال قبل در شهر تبریز به کار افتاده و انتقال آن به تهران و اصفهان و شیراز و بوشهر و سال ها بعد از آن تاریخ صورت گرفته است.
متوجه این معنی می شویم که مطبوعات یعنی چیزهای چاپ شده، بعد از ورود مطبعه یا چرخ چاپ سربی و سنگی از اروپا، در ایران پدید آمده است و کلمه روزنامه در شعر عنصری و فردوسی و ناصرخسرو و خاقانی و نظامی و نثر عربی و فارسی و بیرونی و ابوالمعالی شیرازی، مفهوم نوشته دیگری را داشته که معمول و مصطلح دیوانیان و بازرگانان و دریانوردان قدیم برای ثبت احوال و اعمال روزمره ایشان بوده است.
همان روزنامه ای که به تدریج صورت معرب آن یعنی روزنامج و روزنامچه درآمده و تا روزگار اخیر بر زبان و قلم نویسندگان دیوانی می گذشت و...