کتاب «سیری در ترانه‌سرایی فارسی از آغاز تا امروز» نوشته‌ی محمدامین محمدپور و علی اصغر باباصفری است که منبعی کامل از ترانه‌های فارسی از آغاز پیدایش زبان و ادبیات فارسی تا عصر حاضر است. این کتاب در دو بخش تدوین‌شده است که بخش‌اول به تاریخچه‌ی ترانه‌سرایی اختصاص دارد و بخش‌دوم کتاب هم انواع ترانه را بررسی می‌کند. در این کتاب انواع ترانه‌ها براساس محتوا و درون‌مایه در ۱۲ دسته تقسیم‌بندی شده‌اند و در کنار آوردن ترانه‌هایی که بعضی از آن‌ها به پیش از ورود اسلام به ایران مربوط می‌شوند، تحلیل‌های تاریخی، ساختاری و محتوایی اشعار و موسیقی‌ها هم در کتاب گنجانده‌شده که به فهم بیشتر معانی اشعار براساس دوره‌ی شکل‌گیری، برای خواننده‌ی کتاب کمک کننده است.
دسته‌بندی ترانه‌ها در این کتاب نه برمبنای تاریخ سرودن آن‌ها، بلکه براساس معنا و مفهوم ترانه‌ها انجام شده است. بر همین اساس ترانه‌های دسته‌اول شامل عاشقانه‌ها می‌شود که بیشترین بخش را هم همین دسته به خود اختصاص داده است. بعد از آن ترانه‌های شادی هستند. در گروه سوم هم ترانه‌های کودکانه آورده شده‌اند. گروه چهارم شامل مضامین سوگواری و سپس در گروه پنجم به بعد عناوین کاری، عرفانی، دینی، آداب‌‌و‌رسوم، سیاسی، سرگرمی، تبلیغاتی و ورزشی قرار دارند. سه گروه آخر یعنی ترانه‌های سرگرمی، تبلیغاتی و ورزشی با توجه به‌عنوانی که دارند، مربوط به ترانه‌های دوران معاصر هستند و در نتیجه حجم کمتری نسبت به انواع دیگر ترانه‌ها دارند.
اما بخش اول کتاب مربوط است به تاریخ ترانه‌سرایی در ایران، شعر هجایی پیش از اسلام، شعرهای هجایی پس از حمله اعراب، فهلویات یا ترانه‌های ملی، تأثیر حمله‌ی عرب بر شعر و موسیقی ایرانی، دوره‌های پس از اسلام و دوره‌ی مشروطه تاکنون که در این بخش مورد بررسی قرار گرفته است.
در این کتاب علاوه‌بر رابطه‌ی موسیقی و ترانه، جنس صدای خواننده، زمان انتشار و شخصیت خواننده، وزن شعری ترانه، قالب‌های ترانه که در ترویج ترانه تأثیرگذار است نیز بررسی‌شده است.
کتاب سیری در ترانه سرایی فارسی از آغاز تا امروز
مروارید
محمدامین محمدپور
