کتاب اوخان

ترانه ها؛ شنیدنشان، بازخوانی و زمزمه کردن آنها تداعی کننده‌ترین شکل ممکن یادآوری شور و شیدایی‌های زندگی آدمی است. آنچه موجب یادآوری خاطرات تلخ و شیرین و سیر در زمان از دست‌رفته و بازیابی تکه‌های از دست‌شده زندگی می شود، عموما با خار خار روح آدمی همراه است. عشق، اندوه، فراق سوگ شادی سرخوشی دلتنگی و حسرت همه و همه حالت‌هایی از تلاطم‌های درونی است که گاه با شنیدن ترانه ای از لایه‌های زیرین فراموشی ذهن و قلب خود را به فراز می‌کشد و پیش روی خاطر متجسم می‌شود. از این روست که ترانه‌های عامیانه سال‌های سال سینه به سینه نقل شده و ماندگار شده‌اند و ترانه‌های امروزین، اگر که آنی در خود داشته‌اند ماندگار و بارها و بارها و در احوالات مختلف آدمی و در محافل گوناگون مترنم شده اند. حتا در این میان دیگرانی کوشیده‌اند با بازخوانی دوباره آن ها به زعم خود پاسشان بدارند و به آن ادای دین کنند. در میان ترانه سرایان گیلانی اما جهانگیر سرتیپ پور چهره‌ای متفاوت است. او بخش مهمی از خاطره جمعی گیلک زبان را رقم زده است. ترانه های ماندگاری چون ساز نقاره، جومعه بازار، نوشو نوشو، اوچوم سیایه ،اوی بوخوفته دیل آفتاب خیزان، والس نوروز، کی ایسه، شب بو بیابان بو، تی حال می حال، تی واستی و ترانه‌های دیگری که توسط مهم ترین خوانندگان گیلانی و غیر گیلانی از جمله محمد نوری بازخوانی شده‌اند، نشان دهنده اهمیت جایگاه اوست.
از زمان چاپ کتاب «اوخان» که متأسفانه فاقد تاریخ چاپ در صفحه عنوان و شناسنامه است، بیش از شصت و اندی سال می گذرد. تنها تاریخ ذکر شده در آن، پای امضای یکی از سه مقدمه کتاب دیده می‌شود که فروردین ۱۳۳۸ را نشان می‌دهد و گویا کتاب در بهار این سال چاپ شده باشد. با استناد به این تاریخ باید گفت اکنون ۶۲ سال از زمان چاپ آن می‌گذرد و این کتاب شکیل و خوش فرم و چاپ و رنگ که از تثلیث همکاری سه هنرمند برجسته گیلانی، فهیمه اکبر و جهانگیر سرتیپ پور و حسین محجوبی پدید آمده اینک نایاب است و مشتاقان آن از خواندنش محروم.
«اوخان» مجموعه ای از ترانه‌ها و تصنیف های گیلکی سروده ی جهانگیر سرتیپ پور، هنرمند پژوهشگر و سیاستمدار پرمایه گیلانی است که از نوجوانی تا پیرسالی سری پرشور داشت و کارهای نمایان و برجسته فراوان کرد. تصنیف‌ها اغلب روی آهنگ‌های غربی و روز اروپا سروده شده و خوانندگان نوگرایی چون فهیمه اکبر، احمد عاشور پور و محمد نوری آنها را خواندند.